Tekst Robin Uitham | Beeld Sodis Vita
“Veel mensen zijn tijdens deze corona-crisis hun huis aan het uitmesten. Als je ziet wat er aan spullen bij het grof vuil terecht komt. Terwijl een ander die spullen misschien mooi vindt en na reparatie weer kan gebruiken”, zegt wethouder Duurzaamheid, Marieke van Doorninck. “We hebben veel grondstoffen in de stad die we niet gebruiken omdat we het afval noemen. Daarmee kunnen we veel doen. Dan stoten we veel minder CO2 uit en hoeven we minder op zoek naar primaire grondstoffen, die steeds minder voorradig zijn. Zo maken we de stad weerbaarder, omdat we veel grondstoffen niet van ver hoeven te halen, maar gewoon uit onze prullenbak kunnen halen.”
De gemeente heeft begin april een strategie vastgesteld om in 2050 compleet circulair te zijn. Die moet leiden tot een halvering van het gebruik van nieuwe grondstoffen in 2030 en een geheel ‘circulaire economie’ in 2050. Geen groei-economie, maar een nieuwe economie waarin grondstoffen steeds worden hergebruikt. Amsterdam gebruikt als hulpmiddel bij het uitvoeren van de plannen het donut-model van de Britse econoom Kate Raworth. Zij maakte een ‘donut’ voor de hoofdstad. Amsterdam is internationaal de eerste stad die hiermee gaat werken. Haar model beschrijft hoe samenlevingen en bedrijven kunnen bijdragen aan economische ontwikkeling die de grenzen van planeet en samenleving respecteert. “De plannen zijn erg belangrijk, in Amsterdam willen we laten zien dat het ook echt kan. Dat je ervoor kunt zorgen dat je niet steeds nieuwe grondstoffen nodig hebt, maar dat je die kunt blijven gebruiken. Dat kan door op een goede manier te recyclen, te hergebruiken en te repareren, door op een andere manier met onze spullen om te gaan.”
De gemeente werkt hier al langer aan, zegt ze. “Niemand wil in een wegwerpeconomie leven, we moeten op een andere manier naar onze economie kijken: naar de manier waarop we consumeren, produceren en verwerken. Als we materialen en grondstoffen hoogwaardig gaan verwerken, kunnen we voorkomen dat ze bij het afval terecht komen. Met het donut-model kunnen we echt de impact van de Amsterdamse aanpak in kaart brengen.”
Wat gaan inwoners ervan merken? Wijk voor wijk gaat de gemeente het gescheiden afhalen van groente, fruit- en tuinafval invoeren. “Dat is eerder niet gelukt. Nu gaan we dit per wijk aanpakken, bij hoogbouw moet je dit anders doen dan bij laagbouw. Het ophalen van gft-afval heeft veel voordelen: alle grondstoffen kun je weer gebruiken en de afvalstromen worden schoner.”
‘Verlaag de belasting op arbeid’
Verder wil de gemeente een netwerk van deelplatforms, kringloopwinkels, online marktplaatsen en reparatiediensten opzetten. “We gaan meer inzetten op recyclen. Als een knopje van een apparaat stuk is, moeten mensen het nu tot hun grote frustratie weggooien omdat het niet is te repareren. We lobbyen om producenten ertoe aan te zetten producten zo te maken dat ze ook kunnen worden gerepareerd.”
In plaats van ouderwetse afvalpunten komen er inzamelplekken voor bouwmateriaal en andere afgedankte spullen, zegt ze. “Er komen kringloopwinkels en repaircafe’s bij zo’n afvalpunt. We merken dat Amsterdammers daarvan gebruik willen maken.” Uit een peiling onder Amsterdammers blijkt dat 75 procent van de ondervraagden minder spullen wil kopen ten bate van het milieu.
Ook wil de gemeente dat Amsterdammers in 2030 de helft minder voedsel verspillen. Per persoon gooien we 41 kilo aan eetbaar voedsel per jaar weg. “Hoe we dit gaan bereiken? Door mensen te informeren en te stimuleren. We willen meer educatieve stadslandbouw en gaan afspraken maken met restaurants en hotels die vaak voedsel over hebben. Neem bijvoorbeeld de app Too Good to Go. Mensen die die app gebruiken, gaan anders met voedsel om. Iedereen gooit weleens spullen weg die eigenlijk nog te gebruiken zijn, en ook ik koop in de winkel soms iets terwijl er thuis nog iets ligt waarmee ik een heerlijke maaltijd kan maken. We willen mensen hiervan bewust maken.”
Amsterdam heeft 200 projecten klaar staan. Die gaan grotendeels door, zegt ze. “We hebben een gigantische gezondheidscrisis, grote sociale ontwrichting en enorme problemen. Maar juist veel van deze duurzame projecten kunnen ons helpen uit deze crisis te komen. Juist al die duurzame ambities moeten we gebruiken om de stad te herstellen. In een circulaire economie kunnen veel meer mensen aan de slag.” De rijksoverheid moet de belasting op arbeid verlagen en die op grondstoffen verhogen, bepleit ze. “Dan kunnen we de werkgelegenheid een boost geven.”
