Klanten van WPI (de vroegere Sociale Dienst) moeten volgens de Participatieraad beter informatie krijgen. ‘Iemand meenemen naar een gesprek met een klantmanager moet worden gestimuleerd.’
‘De mondigheid en weerbaarheid van bijstandsgerechtigden moet worden verbeterd.’ Dat zeggen Martin Brandwagt en Danny Knecht, de beide duovoorzitters van de Participatieraad van Amsterdam. Dit voorstel is onderdeel van een ‘tienpuntenplan ter verbetering van de positie van Amsterdamse minima’. Het plan is op 29 oktober 2020 gepresenteerd aan de wethouders voor sociale zaken, Moorman (PvdA) en Groot Wassink (GroenLinks). Het ‘tienpuntenplan’ bevat een hele reeks aanbevelingen, maar de belangrijkste zijn de hogere mondigheid van klanten van de bijstand, de verbetering van de inkomenspositie van uitkeringsgerechtigden en meer aandacht voor schulden, aldus de beide duovoorzitters.
Ondersteuning
De Participatieraad merkt te vaak dat klanten van de bijstand niet worden gewezen op hun rechten. Zo hebben bijstandsgerechtigden het recht op cliëntondersteuning, het recht om een klacht in te dienen, het recht om van klantmanager te wisselen en de mogelijkheid om bezwaar en beroep in te dienen. Daarom vinden de beide duovoorzitters dat ‘bij elk eerste gesprek met een cliënt deze gewezen moet worden op zijn rechten en zijn plichten’. Alle klanten van WPI hebben recht op onafhankelijke cliëntondersteuning. ‘Je moet gewoon iemand kunnen meenemen naar elk gesprek. Dat moet altijd in een uitnodiging van WPI staan’, aldus de beide duovoorzitters.
Beter inkomen
Natuurlijk pleit de Participatieraad voor hogere uitkeringen, maar dat is vooral landelijk beleid. Op gemeenteniveau speelt vooral de wens van het verlagen van de (vaste) lasten. ‘Of iemand kan rondkomen van zijn uitkering is vaak afhankelijk van de hoogte van de vaste lasten.’ Het gaat dan vooral om huur, gezondheidskosten en de energiekosten, aldus beide duovoorzitters. ‘De huur is de grootste molensteen voor minima. Door jaarlijkse verhogingen gaat de huur een steeds groter deel van de vaste lasten uitmaken. Huurverhogingen worden bovendien niet volledig gecompenseerd door de huurtoeslag.’ Maar ook de zorgkosten zijn van belang. Immers, mensen met onvermijdelijke kosten vanwege een chronische ziekte hebben veel meer kosten dan gezonde mensen. ‘Dat is gewoon niet eerlijk’, zeggen beide mannen. Zij vinden dan ook dat klanten met hoge gezondheidskosten vanwege een chronische ziekte hiervoor compensatie moeten krijgen. ‘Als dat niet mogelijk is door de Regeling tegemoetkoming meerkosten (Rtm), dan is de Bijzondere Bijstand de aangewezen weg.’ Ook voor hogere stookkosten door slecht geïsoleerde woningen zou een regeling moeten komen, aldus de beide duovoorzitters.
Schuldenaanpak
Mensen met geldproblemen en schulden moeten volgens de Participatieraad zo snel als mogelijk hulp krijgen. In Amsterdam is de schuldhulp via de ‘Vroeg eropaf’-regeling goed geregeld, maar in de praktijk gaat het te vaak mis, aldus de beide duovoorzitters. ‘Zorg ervoor dat schuldhulp altijd in handen is van de overheid, want private schuldhulpverlening blijkt te vaak een verdienmodel die schuldenaars met nog hogere lasten opzadelt.’ Met als schrijnend voorbeeld een niet betaalde zorgrekening van 28 euro, die drie maanden later al goed was voor 430 euro als gevolg van allerlei incassoheffingen.
Participatieraad
De Amsterdamse Participatieraad is het officiële inspraak- en overlegorgaan van de klanten van de Participatiewet, zoals de bijstandsgerechtigden, en werknemers van de sociale werkvoorziening (Pantar). De raad bestaat uit vijftien personen. Acht daarvan zijn vertegenwoordiger van maatschappelijke organisaties, zoals vakbonden en belangenverenigingen voor gehandicapten, daklozen en zwerfjongeren. Zeven personen hebben zitting op persoonlijke titel. Zij hebben zelf een uitkering en gelden als ervaringsdeskundigen.
