Tekst Jos Verdonk | Beeld Erik Veld
Helden heb je in soorten en maten. Een ziet vanaf zijn verhoging uit op het Anton de Komplein in Amsterdam Zuidoost. Over hem later meer. Op een steenworp afstand is Centrum Beeldende Kunst Zuidoost gevestigd.
Delano Mac Andrew (1962) is daar stafmedewerker educatie en participatie. Daarvoor werkte hij zeventien jaar in het onderwijs als leraar beeldende vorming. Maar eigenlijk is Delano nog steeds onderwijzer en daarnaast kunstenaar, want hij volgde zowel de lerarenopleiding als de kunstacademie. “Veel kunstenaars maken prachtig werk, maar dat betekent niet altijd brood op de plank. De basis van mijn kunstwerken is mijn textiele achtergrond. Nee, ik maak geen wandkleden, maar ik gebruik textiele technieken op een beetje onorthodoxe manier. Op dit moment ben ik aan het borduren met metaaldraad. Daarvoor maak ik eerst met een boormachine gaten in hout. Het is maar dun staaldraad hoor! Het is vooral monnikenwerk.”
Het Fijn Ding van Delano Mac Andrew is het standbeeld van Anton de Kom (1898-1945) van beeldhouwster Jikke van Loon. “Ik kan het beeld niet los zien van zijn geschiedenis. Anton de Kom was communist, verzetsstrijder, dichter en schrijver. Hij is geboren in Paramaribo, maar woonde ook in Haïti en Nederland. Al in Suriname kwam hij in verzet tegen het toenmalige koloniale bestuur. Onder druk van de autoriteiten keerde hij terug naar Nederland.”
‘Het origineel is aangekocht door het Rijksmuseum’
De beeltenis van De Kom is uitgehouwen uit het hout van een Surinaamse boom, de gele kabbes. “Jikke van Loon is zelf naar Suriname gegaan om een geschikte boom uit te zoeken en die is naar haar atelier vervoerd. De versie op het Anton de Komplein is daar een bronzen afgietsel van. Het origineel is aangekocht door het Rijksmuseum. In die houten versie kun je een man zien die – ook letterlijk – uit het goede hout is gesneden. Je ziet hem ook echt uit het hout komen, zoals je hem op het plein uit het brons ziet komen.”Tijdens de Tweede Wereldoorlog in Nederland sloot De Kom zich aan bij het verzet. Hij stierf vlak voor de bevrijding aan tuberculose in een Duits concentratiekamp. “CBK Zuidoost geeft kunstlessen aan kinderen in en buiten Amsterdam, maar we organiseren ook wandelingen in de buurt langs kunstwerken. Vaak hoor ik dan een jongen of meisje zeggen: ‘Ik wist niet dat Anton de Kom zwart was. Dat komt omdat hij relatief onbekend is, maar natuurlijk ook door zijn Hollands klinkende achternaam.”
Toen het beeld van De Kom in 2006 op het gelijknamige plein werd geplaatst, waren niet alle buurtbewoners daar blij mee. “Het beeld werd niet gelijk omarmd, vooral niet door een oudere Surinaamse groep uit de gemeenschap. Ze zagen er niet direct de schoonheid van in. Sommige mensen vonden dat De Kom op een slaaf leek, omdat hij is afgebeeld met een naakte torso. Maar als je het beeld beter bekijkt, zie je dat het kracht en waardigheid uitstraalt. Dat zie je vooral als je naar de rugzijde van het beeld kijkt.”
“Kinderen denken bij heldendom misschien meer aan Beyoncé, maar wat mij betreft heb je daarvoor meer kwaliteiten nodig. Je hoeft niet per se je leven in de waagschaal te stellen om een held te zijn, zoals De Kom heeft gedaan, maar je loopt als held wel het risico dat je naam wordt bezoedeld of je reputatie beschadigd raakt. Voor mij is Anton de Kom een held zoals die beschreven werd in Griekse tijden.” Delano lacht. “Beyoncé zingt mooi, maar dat kan ik zelf ook!”
Heb je een Fijn Ding in 020 en wil je daar over vertellen? Mail naar
service@mugweb.nl
