“Als het kan, moet je er wat van zeggen”
Tekst Fabian Takx | Beeld George Maas/Fotonova
Een ‘knie-akka’ of een soepele panna zullen Noraly Beyer en Jerry Afriyie haar niet snel nadoen, maar verder stonden ze tot begin augustus net zo op tegen racisme en discriminatie als Rocky. Zeg er wat van als je ermee wordt geconfronteerd, was de boodschap. En die blijft actueel.
De 36-jarige oud-voetbalster van Jong Oranje goochelt als vanouds met de bal, gadegeslagen door Tante Leen, Johnny Jordaan en Johnny Meijer. Op verzoek van de fotograaf, die zelf ook aardig een balletje blijkt hoog te kunnen houden, legt ze haar hand liefdevol op de schouders van de zanger van Bij ons in de Jordaan. Zijn standbeeld loopt in ieder geval geen gevaar te worden neergehaald. Johnny zong alleen smartlappen, deed geen vlieg kwaad en leed er erg onder dat hij homoseksueel was. ‘God heb mij zo gemaakt’, was zijn hulpeloze verweer.
De tijden zijn wat dat betreft ten goede veranderd, want Rocky kan er ronduit voor uitkomen dat ze lesbisch is. Maar ze heeft in de loop der jaren wel veel vervelende opmerkingen gehoord, vertelt ze. Als voetbalster werd ze regelmatig uitgescholden voor ‘vieze pot’ of ‘manwijf’, en toen ze nog maar 14 was en driemaal had gescoord, meende de trainer van de tegenpartij tegen haar te moeten zeggen: ‘Trek je broek maar eens uit, ik geloof niet dat je echt een meisje bent’. Jaren later ervaart ze het als kwetsend als iemand haar vanwege haar lengte en lichaamsbouw voor een man aanziet. Ook kon ze niet waarderen dat een jongen aan haar en haar vriendin in Paradiso vroeg ‘of hij effe mocht meedoen’. Bij een sollicitatie moest ze horen ‘dat haar taalgebruik haar niet geschikt maakte voor de functie’. Toen ze laatst voor ‘kankernegerin’ werd uitgescholden, overwoog ze de jonge scooterrijder in kwestie de oren te gaan wassen. Maar hij keek toch ietsje te bloeddorstig. “Ik wil er dan instinctief op af, maar soms moet je ook je verstand gebruiken”, constateert ze. “Maar als je voelt dat het kan, moet je er wat van zeggen.”
Toen de organisatie van de gemeentelijke anti-discriminatiecampagne Kom op Amsterdam haar vroeg ‘ambassadeur’ te worden en zich publiekelijk uit te spreken tegen discriminatie en racisme, stemde ze uiteraard meteen toe. De Black Lives Matter-demonstraties lagen nog vers in het geheugen, dus nu was het moment, en de strijd voor gelijke behandeling is ook volgens Rocky nog lang niet voorbij.
“Mijn werk spreekt natuurlijk voor zichzelf”, zegt ze, “want dat gaat over sociale uitsluiting. De jongeren op wie we ons richten zijn voornamelijk zwart. Ze hebben hun hele leven te maken met discriminatie en institutioneel racisme. Wij helpen ze hun lot in eigen hand te nemen. Maar deze campagne is voor het eerst dat ik me over dit thema zo duidelijk uitspreek.”
‘Vrouwenvoetbal is heel inclusief, de mannen lopen ver achter’
Ze denkt dat de liefdevolle opvoeding door haar Molukse vader en Nederlandse moeder haar heeft gewapend tegen discriminatie en een positieve kijk op het leven heeft gegeven. Eigenlijk heet ze Roxanne, maar door buurjongens werd ze Rocky genoemd, naar de stoere bokser in de film met Sylvester Stallone. Een verkeerd afgelopen kruisbandoperatie dwong haar op haar 21ste te stoppen met voetbal. Daarna werd het haar missie jongeren uit achterstandswijken te helpen iets van hun leven te maken. Met straatvoetbal als instrument. De Favela Street Foundation organiseert straatvoetbalcompetities voor jongeren uit de sloppenwijken van steden als Rio de Janeiro en Port-au-Prince in Haïti. Nu is de stichting onder meer actief op Curaçao, maar ook in Amsterdam-West, waar jonge statushouders van het Mundus College met straatvoetbalprojecten worden omgeschoold tot local hero’s. En als ‘de’ corona eenmaal voorbij is, zal de stichting in Sudan jongeren gaan helpen.
Rocky was ook de enige vrouw binnen de Street Legends, een team opgezet door onder meer Edgar Davids dat de wereld afreisde om jongeren te enthousiasmeren voor straatvoetbal. Nederland is hét straatvoetballand van de wereld, zegt Rocky met haar brede glimlach. Hoewel ze door haar onwillige knie niet meer in staat is meer te doen dan panna-demonstraties, is haar naam zo gevestigd dat ze als enige vrouw is opgenomen in een FIFA-game (voor de kenners: Fifa 20, speelmodus Volta). Daarin snijdt ze met haar flitsende schaarbewegingen door de vijandelijke defensies. Daarnaast is Rocky stadionspeaker bij wedstrijden van Oranje, zowel bij de vrouwen als de mannen.
Een veelgevraagd spreker is ze ook. Bedrijven, gemeentelijke organisaties en tal van andere instellingen in binnen- en buitenland willen graag door Rocky worden geïnspireerd. “Dan vraag ik altijd als eerste: wie houdt er hier niet van voetbal? Als er dan een aantal handen omhoog gaat, zeg ik: ‘Mooi, want ik ga het vandaag helemaal niet over voetbal hebben’.” Thema’s als opstaan tegen seksisme en sociale uitsluiting, maar ook motivatietraining, omgaan met verandering of sociaal ondernemen, ze praat er moeiteloos over.
Maar hoe staat het nu eigenlijk met discriminatie in het voetbal? “Het vrouwenvoetbal is heel inclusief, iedereen kan ervoor uitkomen dat ze lesbisch of biseksueel is. Wat dat betreft lopen de mannen ver achter. Geen enkele mannelijke topvoetballer durft er nog voor uit te komen dat hij homo is, terwijl ze er toch echt wel zijn.”
En is Amsterdam het paradijs van tolerantie, waarvoor de stad zich nog weleens wil aanzien? “Ik kan hier prima navigeren, maar ik heb wel andere ervaringen gehoord. Enkele vriendinnen zijn aangerand tijdens Gay Pride, door heteroseksuele mannen uiteraard. En een Surinaamse vriendin die bij het Tropenmuseum werkt, kreeg opmerkingen als: ‘Jij bent hier zeker voor de inclusiviteit?’”
Onlangs kreeg ze de Joke Smit Aanmoedigingsprijs voor haar motivatieprogramma’s. Toen de prijs werd uitgereikt, was ze in het buitenland, dus haalde haar Marokkaanse collega Houda Loukili de prijs voor haar op. Waarschijnlijk wist degene die haar daarbij meende te moeten schofferen omdat ze een hoofddoek draagt, niet dat ze een voormalig kampioen Thai boxing is. Voor Rocky een bewijs te meer dat de strijd tegen discriminatie nog steeds hard nodig is.
De gemeente Amsterdam blijft zich dan ook in de toekomst weren tegen discriminatie en racisme, de campagne krijgt mogelijk een vervolg. En Rocky zal ongetwijfeld blijven strijden voor gelijke behandeling, op haar positieve, hoopgevende manier.
