Sinds de invoering van de Participatiewet in 2015 hebben gemeenten veel vrijheid gekregen hoe ze de bijstandswet toepassen. Opgelegde maatregelen kunnen tussen gemeenten flink uiteen lopen. Wegens het niet nakomen van de plicht tot arbeidsinschakeling verschillen de kortingen van 10 tot 100 procent.
Maar ook op het gebied van een tegenprestatie zijn er grote verschillen. Zo hanteert een gemeente een eenmalige tegenprestatie van vier uur. Een andere gemeente laat je tijdens de hele uitkeringsduur tot zo’n twintig uur per week een tegenprestatie leveren.
Ook bij de hoogte van de participatiepremie en Individuele InkomensToeslag (IIT) zien onderzoekers verschillen, zo is te lezen in Binnenlands Bestuur van juli 2019. De IIT varieert van €100,- tot €501,-. De onderzoekers legden die verschillen aan 55 uitkeringsgerechtigden voor. Die reageerden verontwaardigd. “We wonen toch allemaal in Nederland.” “Waarom moet er verschil zijn.” “Gelijke monniken, gelijke kappen.”
De onderzoekers vinden de Participatiewet desondanks een in wezen goede wet, omdat hij uitgaat van verschillen op de arbeidsmarkt en gemeenten de vrijheid geeft daar lokaal beleid op te ontwikkelen. Alleen slagen de gemeenten er niet in dat duidelijk uit te leggen aan die uitkeringsgerechtigden. Dat maakt hen woedend.
Het is altijd hetzelfde liedje bij de overheid. Het beleid klopt, maar men slaagt er niet in dat goed voor het daglicht te brengen. Fout beleid teruggebracht tot een simpel communicatiefoutje. Maar dat is het echt niet.
Er zijn geen wezenlijke verschillen tussen de arbeidsmarkten van de gemeenten in Groot-Amsterdam. Schiphol, toerisme en dienstensector zijn de aanjagers in de regio en ver erbuiten. Gaat het in die sectoren slecht vanwege bijvoorbeeld globale ontwikkelingen elders, doet het niet er niet toe of je in Amsterdam, Diemen of Amstelveen woont en werkloos wordt. Maar je wordt wel verschillend behandeld. Dat maakt uitkeringsgerechtigden terecht woedend.
Jacques Peeters is spreekuurmedewerker
van de Bijstandsbond
