De Participatiewet is te complex en heeft nauwelijks geleid tot meer kansen op banen. Dat was wel de bedoeling van de wet. Voor de grootste groep mensen, de bijstandsontvangers, is er haast geen verschil. Hun kansen op werk waren voor de invoering van de wet 7 procent, en zijn sindsdien nog steeds laag (8 procent). Dat staat in een evaluatie van de wet door het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP).
De Participatiewet is in 2015 ingevoerd en vervangt de Wet Werk en Bijstand (WWB), de Wet Sociale Werkvoorziening (WSW) en de Wajong voor jonggehandicapten. Voor mensen die op de wachtlijst van de WSW stonden en die nu onder de Participatiewet vallen, is de kans op werk gedaald. Dat komt onder meer door de afschaffing van de sociale werkplaats. Voor jonggehandicapten is er nu een grotere kans op werk. Waar eerst 29 procent werkte in het derde jaar na instroom, is dat nu 38 procent. Maar vaak gaat het om tijdelijk werk en hun inkomenspositie is verslechterd, aldus het SCP. De wet heeft dus maar voor een kleine groep effect, wat betreft het vinden van werk. De grootste groep, 440.000 mensen in de bijstand, merkt er weinig van.
Complex
Met de invoering van de wet werden taken van het rijk naar de gemeenten overgeheveld. Die moesten wennen aan hun nieuwe taak, zo verklaart het SCP de tegenvallende resultaten. Maar dat is niet de enige oorzaak. De Participatiewet is nog steeds complex, terwijl het juist de bedoeling was dat de regels simpeler zouden worden. En aannames in de wet blijken niet te kloppen met de praktijk: niet iedereen is in staat te werken. De gedachte achter de Participatiewet was dat mensen die een uitkering krijgen, betaald werk kunnen en willen doen, maar wel onder de juiste omstandigheden. Maar een groot deel van de doelgroep kan dat niet, geven gemeenten aan. Ruim 60 procent van de mensen die onder deze wet vallen, zegt zelf ook niet te kunnen werken.
Gemeenten en werkgevers kunnen instrumenten zoals een proefplaatsing, een jobcoach of loonkostensubsidie inzetten om mensen naar werk te begeleiden. Maar de meeste werkgevers zijn hiervan niet op de hoogte. Slechts eenderde van alle werkgevers heeft mensen uit de doelgroep in dienst. Dit aantal is volgens het SCP sinds de invoering van de Participatiewet niet gegroeid. Nu is 61 procent van de werkgevers bereid iemand te plaatsen, maar slechts 19 procent maakt een plan. En vaak lopen plannen voor een plaatsing mis in de praktijk.
