De ondersteuning voor werkzoekenden schiet tekort, concludeert de Nederlandse Arbeidsinspectie in een recent rapport. De inspectie bevestigt verschillende problemen in bijstandsland die al langer bekend zijn, zoals het verrekenen van inkomsten voor bijstanders die proberen te werken.
De arbeidsmarkt staat te springen om personeel, maar toch lukt het gemeenten en uitkeringsinstantie UWV niet altijd om werkzoekenden aan een baan te helpen. Zeker één op de drie klanten krijgt daarbij onvoldoende hulp.
Professionals hebben te weinig tijd om alle werkzoekenden voldoende aandacht te geven, meldt Binnenlands Bestuur. Daardoor trekken juist de meest kwetsbare mensen aan het kortste eind.
Veel mensen in de bijstand kunnen simpelweg niet werken, terwijl de Participatiewet, die de bijstand regelt, er vaak vanuit gaat dat betaald werk in principe haalbaar is. Twee op de drie bijstandsontvangers geven echter aan nu niet te kunnen werken, meestal vanwege gezondheidsproblemen. Ook op termijn is werk lang niet voor iedereen een realistisch perspectief, zo merken professionals.
Mensen die een uitkering krijgen, kunnen door de complexiteit van het systeem moeilijk overzien wat de financiële gevolgen zijn als ze hun uitkering opzeggen en gaan werken, blijkt ook. Hierdoor durven ze die stap niet altijd te zetten, uit angst voor terugval in inkomen. Die angst is niet eens zo gek, want uit onderzoek is gebleken dat de stap naar werk in bijna eenderde van de gevallen niet zorgt voor meer, maar minder inkomen. En ruim zestig procent van de mensen die uit een uitkering komt en gaat werken, krijgt te maken met concrete geldproblemen.
Nog te veel mensen maken geen gebruik van regelingen waar ze recht op hebben, omdat het aanvragen daarvan te ingewikkeld is, of omdat ze niet weten welke regelingen er allemaal zijn, stelt de Arbeidsinspectie vast.
Eerder constateerde de inspectie al dat maar liefst 35 procent van de mensen die recht heeft op een bijstandsuitkering daar geen beroep op doet. Ook weten mensen met een bijstandsuitkering vaak niet dat er ook nog andere minimaregelingen zijn waarvoor ze mogelijk in aanmerking komen.
De Arbeidsinspectie legt ook de vinger op problemen die al langer bekend zijn. Zo blijkt het verrekenen van inkomsten bij mensen die naast hun uitkering werken nog wel eens tot financiële problemen te leiden. Inkomsten uit werk moeten worden afgetrokken van de uitkering, maar dat is ‘voor zowel de inkomensconsulent als de klant een administratieve uitdaging,’ stelt de Arbeidsinspectie onderkoeld. Als er ergens iets fout gaat, komt de uitkeringsontvanger al snel met onvoldoende inkomen te zitten.
Het huidige niveau van de bijstand is volgens de Arbeidsinspectie niet voor iedereen voldoende om van te leven. Eén op de vijf bijstandsontvangers zegt met schulden te kampen.
De verantwoordelijke ministers Van Gennip (Werkgelegenheid) en Schouten (Participatie) betreuren de uitkomst ten zeerste. Ze erkennen dat te veel mensen in Nederland met ernstige geldzorgen kampen, problematische schulden hebben of rondom de armoedegrens leven. ‘Daar gaat enorm veel leed en verdriet achter schuil.’
