In 1959 stierven negen Russische studenten onder raadselachtige omstandigheden in het Oeralgebergte. Ze deden aan bergtoerisme, een activiteit die nu onder hiking zou vallen. Hun tent was van binnenuit opengesneden en de lichamen van de studenten, deels ontkleed, werden her en der in de omgeving gevonden. Waren ze ongewild getuige van een geheime militaire oefening of had hun dood te maken met een hogere macht? Minstens 35 wilde theorieën deden en doen nog de ronde.
Olivier Willemsen studeerde geschiedenis en heeft een warme interesse in dit soort verhalen. “Ik was op zoek naar mysteries in andere landen en stuitte ik op een foto van die tent. Het verhaal staat bekend als het ongeluk op de Djatlovpas en is voor elke Rus gesneden koek. Vergelijk het met het monster van Loch Ness of de Mexicaanse geitenzuiger, de chupacabra. Ik had het idee dat ik iets moois in handen had toen ik dit voorval op het spoor kwam.”
Willemsens roman Roza is gebaseerd op deze gebeurtenis. De lezer maakt kennis met het meisje Roza. De groep studenten onder leiding van Igor Djatlov doet haar school aan om over hun trektocht te vertellen. Roza vertrouwt een van de andere studenten iets toe en dat is het begin van een reeks dramatische gebeurtenissen. Een naamloze onderzoeker gaat het verhaal van de Djatlovpas reconstrueren.
“Ik wilde eerst vanuit het perspectief van die studenten schrijven, maar dat vond ik niet spannend genoeg. Ik wilde het idee van een mysterie duiden. Het gaat mij er niet om wat je gelooft, maar om de vele plausibele theorieën: die maken natuurlijk pas echt het mysterie!
Ik zie een parallel met al dat fake news dat tegenwoordig uit Rusland komt: wat is waar en wat niet? Word je slinks bedrogen en is er geen absolute waarheid, zoals bij een tekening van Escher? De Russen zijn er meester in met verhalen te misleiden en dat benadert een van de bouwstenen van mijn roman: een 36ste theorie toevoegen aan de 35 die er al zijn.”
In Roza wordt de lezer voortdurend op het verkeerde been gezet. De verschillende vertellers van het verhaal lijken elkaar tegen te spreken. “Als lezer moet je aan het werk. Maar Roza heel toegankelijk voor een breed publiek, ook voor jongeren”, meent Willemsen.
De illustratie op de voorkant is al even geheimzinnig en raadselachtig als de inhoud. Je kunt er volgens de schrijver een landschap met besneeuwde bergtoppen in zien, maar ook het gescheurde canvas van een tent. “Oorspronkelijk hadden we een ander omslag in gedachten. Een schitterende foto van een stenen vuurtoren in de sneeuw, gemaakt door een Russische fotografe. Alles was al rond, totdat ze mijn uitgever per mail vroeg waar mijn boek over ging. Toen ze te horen kreeg dat mijn boek over het Djatlovmysterie ging, trok ze direct haar toestemming in. Ze vond dat doodeng en wilde er niets mee te maken hebben.”
Olivier Willemsen verhuist binnenkort naar het Willem Witsenhuis, de vrijplaats waar uitverkoren Amsterdamse schrijvers vijf jaar lang gratis kunnen wonen. Hij verheugt zich erop. “Het geeft mij de kans om bijna volledig fulltime te schrijven. Dat wordt dan financieel een stuk makkelijker. Ik leef niet op grote voet en ambieer geen speedboot aan zee.”
Roza verscheen in maart vorig jaar. Voor een tweede roman van een redelijk onbekende auteur verkoopt het boek goed. De medewerkers van Linnaeus Boekhandel In Amsterdam-Oost riepen Roza in hun nieuwsbrief uit als hun favoriete roman van 2018. Nadat er onlangs 150 exemplaren in de winkel waren verkocht, werd Olivier Willemsen verrast in de winkel met een spontane high tea met zelfgebakken Roza-taartjes. “Dat vond ik een enorme eer. Van alleen royalty’s kan ik niet leven, maar het is een rijk gevoel als mensen mijn boek lezen. Dan ga ik in de tussentijd gewoon op mijn racefiets de bergen in.”
UIT: ROZA
Altijd wanneer er klasgenoten met me mee naar huis kwamen, speelden we onder de izba. Op een zomermiddag in augustus maakte ik er tekeningen met mijn vriendinnen. Ik had voor iedereen een vel papier uit mijn dagboek gescheurd waarop we onze lelijkst denkbare monsters tekenden. Daarna begroeven we ze in een kuil naast het huis. Toen mijn vriendinnen daarna samen met moeder aalbessenlimonade aan de keukentafel dronken, sloop ik stiekem naar buiten en verving de tekeningen voor blanco papier. In de namiddag, toen we de tekeningen opgroeven om te controleren of ze er nog lagen, geloofden al mijn vriendinnen dat de monsters vanaf het papier in de wereld waren verdwenen en holden ze gillend over het heuvelpad naar huis. Giechelend lag ik die avond in bed.
De Harmonie €17,90
