Tekst Jos Verdonk | Beeld Sandra Hoogeboom
Nadia de Vries (1991) is behalve schrijver, dichter en wetenschapper vooral een medisch wonder. Toen ze tien jaar was, werd ze ziek en op haar elfde werd systemische mastocytose bij haar geconstateerd. Dat is een zeldzame auto-immuunziekte die voornamelijk bij volwassenen voorkomt en ongeneeslijk is. Bij Nadia verdween de ziekte echter en op haar veertiende werd ze beter verklaard. Toen ontstond een ander probleem.
Kleinzeer (ondertitel: De onzichtbare wereld van ziekte) is geen roman. “Ik zie het als creatieve literaire non-fictie met een essayistische insteek. Alles wat in mijn boek staat, is echt gebeurd. Ik wilde geen heldennarratief gebruiken, dus niet schrijven vanuit een personage dat ziek wordt, ziet en overwint. Ik wil geen heldin zijn, dat ben ik ook niet.”
Op haar vijftiende doet Nadia haar eerste zelfmoordpoging. Een enkel doosje paracetamol blijkt echter niet genoeg te zijn. In Kleinzeer beschrijft ze deze episode uit haar leven op een poëtische, dan weer nuchtere maar vooral confronterende manier.
Doordat Nadia voortdurend ziek was, miste ze veel school en sociale contacten. “Ik werd best veel gepest, omdat ik lang thuis binnen had gezeten en iets heel naars had meegemaakt. Ik heb eigenlijk heel groep zeven gemist. Op de middelbare school was ik het buitenbeentje. Ik was zo bleek als een lijk en nog zwak. Mijn klasgenoten puberden al en waren bezig met zoenen en seks, terwijl ik nog kinds was.”
Doordat Nadia door haar ziekte zo op zich zelf was aangewezen ontwikkelde ze een fascinatie voor internet en vooral voor het simulatiespel The Sims. In Kleinzeer beschrijft ze de wrede experimenten die ze met deze virtuele familie spelenderwijs uitvoerde. “Ik speelde regelmatig zes uur achter elkaar The Sims. Soms liet ik ze carrière maken, maar het gebeurde ook dat ik de poppetjes opsloot in de kelder om te zien wat er met ze gebeurde.”
Via Engelstalige websites kwam ze in contact met poëzie. “Daardoor ging ik ook zelf blogs en gedichten schrijven, allemaal in het Engels. Ik heb een Engelstalige dichtbundel gepubliceerd, Dark Hour. Ik schrijf pas drie jaar in het Nederlands.”
Nadia heeft vorige maand haar proefschrift afgerond. Dat gaat over afbeeldingen van de dood in de virtuele omgevingen van websites, sociale media en fora. Ze heeft daar in het kader van haar studie cultural analysis vier jaar aan gewerkt en zal haar proefschrift in december verdedigen. Alweer dat onderwerp de dood. “Mijn supervisor op de UvA begreep mijn fascinatie voor dit onderwerp beter nadat zij Kleinzeer had gelezen.”
Kleinzeer gaat vooral over Nadia de Vries’ worsteling met haar depressieve en psychotische klachten. “Ik wil met mijn boek psychische ziekte uit de sfeer van taboe en het ongewone halen, want het komt heel vaak voor. Ik denk dat het verfrissend is om een keer in het hoofd te kruipen van iemand die met psychische problemen leeft en het een plek heeft gegeven. Ik heb het niet overwonnen, maar ik ben er ook geen slachtoffer van geworden. Ik ga nog elke week naar therapie en ik slik mijn medicatie. Ik zorg dat ik elke dag naar buiten ga en kan van de gewone dingen van het leven genieten: muziek, mooie boeken en lekker eten. Als ik een dak boven mijn hoofd heb en mijn vrienden en sociale contacten is het voor mij goed.”
De dag voor ons gesprek is Nadia begonnen aan haar debuutroman. “Nee, dit keer gaat het niet over de dood”, glimlacht ze. “Ik ga een horrorverhaal schrijven over de liefde, met allerlei psychologische verwikkelingen. Daarvoor heb ik een beurs gekregen bij het Nederlands Letterenfonds. Je krijgt dan in een keer een smak geld, maar als ik een beetje netjes budgetteer en beknibbel kan ik er wel acht maanden mee doen.”
Denk je aan zelfmoord? Praat erover. Bel 0800-0113 of chat via 113.nl
UIT: KLEINZEER
De dag staat op. In verlaten huizen beginnen vaatwassers moedig met kirren. Sla de deur achter je dicht. Geef je over! De komende acht uur worden de klokken in je huis door niemand gehoord. In de auto en op het perron hebben de liedjes op je telefoon een kosmische betekenis. Twee eksters gadeslaan betekent dat alles goed komt. Een wikkel van een Bounty op het spoor: Vandaag zij, niet jij. De kebabshop op de hoek van het perron draait oeruren. Je bestudeert het roterende vlees en beseft dat schapen twee keer worden geschoren, één keer bij leven en één keer in de dood. Niet huilen.
Inmiddels is de lucht blauw. Het straatbeeld is een aquarium en jij bent de betalende bezoeker. Lichamen bewegen heen en weer, verkeersborden dobberen tussen stoepranden en zebrapaden. Marktmannen stallen hun waren uit, je zoekt oogcontact met ze en een op de vier keer heb je geluk. Een leugentje om bestwil is de vluchtauto uit elke situatie. Je bent een gelukkig mens, je hebt pas twee zelfmoordpogingen ondernomen. Overtuig jezelf dat je er nog bent. Knijp in je handen zo hard als je kan. Flirt niet met de afgrond.
Nadia de Vries – Kleinzeer
Uitgeverij Pluim €19,99
MUG-lezers kunnen Kleinzeer winnen door de puzzel in MUG Magazine op te lossen (zie pdf op deze website). Inzenden uiterlijk 30 september 2020.
