Minister Carola Schouten van Armoedebestrijding (ChristenUnie) is bereid wat scherpe kantjes van de Participatiewet te halen. Dat heeft ze aan de Tweede Kamer laten weten.
De minister wil meer oog voor ‘de mens achter de uitkering.’ Iemand in de bijstand moet ‘binnen redelijkheid’ cadeautjes of giften kunnen ontvangen, zonder meteen een korting op de uitkering te krijgen, vindt ze. Ook zou iemand met een bijstandsuitkering voor een langere periode wat moeten kunnen bijverdienen, als opstap naar werk.
Iemand die bereid is een ander in huis te nemen zou ook niet meteen moeten worden gekort, ook al moet hier wel sprake zijn van een crisissituatie. De minister wil voorkomen dat mensen door te veel strengheid in de knel komen.
Hardvochtig
De plannen van minister Schouten om de Participatiewet te versoepelen, borduren voort op een uitgebreide analyse van de wet die vakbonden, werkgevers, gemeenten en bijstandsgerechtigden hebben gemaakt. Zowel professionals als bijstandsgerechtigden vinden de Participatiewet soms te hard uitpakken. ‘Er zijn veel verplichtingen waaraan je moet voldoen. En hulp van vrienden en familie wordt afgestraft, een zogezegde boete op compassie,’ constateert de minister in een brief aan de Tweede Kamer.
Ze vindt het geen goede zaak dat het tijdelijk onderdak bieden aan iemand in nood gevolgen kan hebben voor je uitkering. Datzelfde geldt voor het verlenen van mantelzorg. ‘Als omzien naar elkaar niet meer kan, wordt het een heel kille samenleving.’ De wet is steeds ingewikkelder geworden, erkent de minister. Of zoals een bijstandsgerechtigde het ooit eens formuleerde: ‘zonder begeleiding is de bijstand net een oerwoud.’
Menselijke maat
De minster heeft er begrip voor dat de uit 2015 daterende Participatiewet prikkels wilde inbouwen om uit de bijstand te komen en dat misbruik voorkomen moet worden omdat het draagvlak onder onze sociale voorzieningen anders afbrokkelt. Maar ze erkent ook dat de wet ‘onbedoeld hardvochtig’ kan zijn, zeker als één en dezelfde bijstandsgerechtigde ‘te maken krijgt met allerlei individuele hardheden en knelpunten.’ De menselijke maat lijkt in die gevallen uit het oog verloren.
Schouten wil de balans in de Participatiewet weer herstellen. Vertrouwen moet weer centraal komen te staan, ‘dit heeft de afgelopen jaren soms ontbroken.’
Daarom is ze van plan de komende tijd te kijken hoe de Participatiewet eenvoudiger en minder streng kan zijn. Ook gaat ze met gemeenten in gesprek over de giften die mensen met een bijstandsuitkering mogen ontvangen. Overigens waarschuwt ze er voor dat het verbouwen van de Participatiewet, dat de bijstand regelt, een ingewikkelde zaak is en dus niet zo maar geregeld zal zijn.
