Bijverdienen in de bijstand leidt tot een meer dan twee keer zo grote uitstroom uit de bijstand. Opmerkelijk genoeg vooral van 50-plussers. Dat blijkt uit een tussenevaluatie van het ‘Amsterdams experiment met de Bijstand’.
Het experiment is in 2018 van start gegaan. Ongeveer 5.000 mensen op een totaal van 40.000 bijstandsgerechtigden doet hieraan mee. In de proef mogen mensen in de bijstand met behoud van hun uitkering betaald parttime werk verrichten, met als beloning een netto uitkering (‘premie’) van maximaal 200 euro per maand. Zo wil het college ‘inzicht krijgen in welke begeleiding van de Amsterdamse bijstandsgerechtigden vaker leidt tot het vinden van werk, het vergroten van de zelfredzaamheid, het doen van vrijwilligerswerk, maar vooral ook het welbevinden van de Amsterdammer’. Een van de initiatiefnemers van deze aanpak was wethouder Groot Wassink (GroenLinks), toen deze nog raadslid was. Het experiment loopt tot 2022. Er is nu halverwege een tussenevaluatie gemaakt, schrijft de wethouder aan de gemeenteraad.
Hogere uitstroom bij 50-plussers
Er staan enkele opmerkelijke bevindingen in de tussenevaluatie. Positief is de conclusie dat de uitstroom uit de bijstand onder de deelnemers van het experiment hoger is dan onder de andere bijstandsgerechtigden. ‘De uitstroom naar werk ligt bij de deelnemers die in 2018 zijn gestart op 18 procent en bij een vergelijkbare groep niet-deelnemers op 8 procent.’ Met als bijzonderheid dat het vooral gaat om mensen ouder dan 50 jaar en die langer dan 2 jaar de uitkering hebben. ‘Gewoonlijk een groep die minder kans heeft uit te stromen.’ Ook positief is de conclusie dat het experiment zichzelf betaalt. ‘Per saldo maken de lagere bijstandslasten minimaal de premiebetaling van 4,6 miljoen euro goed.’
Zelfregie of extra aandacht: geen verschil
Onderdeel van het experiment is ook om te zien of extra begeleiding van bijstandsgerechtigden door klantmanagers positief uitwerkt op de uitstroom naar werk, of niet. Wat blijkt? Er is geen verschil, aldus de tussenevaluatie. ‘Er kunnen (nog) geen significante verschillen worden gerapporteerd tussen de drie vormen van begeleiding: zelfregie, extra aandacht en vergelijkingsgroep (standaard begeleiding).’ Ook opvallend is dat ongeveer de helft van de parttime-werkenden in de bijstand zich niet heeft opgegeven voor het experiment. ‘Dat is opvallend omdat parttime werkenden direct financieel baat zouden hebben van deelname.’
Corona-crisis
De tussenevaluatie is afgerond vóór de corona-crisis, schrijft de wethouder. ‘De begeleiding van bijstandsgerechtigden in de vergelijkingsgroep was vanwege de cohortaanpak al gewijzigd. Door de corona-crisis is de focus meer op inkomenszekerheid van bijstandsgerechtigden gelegd en wijzigt de begeleiding over álle groepen.’
Andere gemeenten
Zes andere gemeenten in ons land hebben min of meer vergelijkbare experimenten uitgevoerd als Amsterdam op het vlak van bijverdienen in de bijstand. Het gaat om Groningen, Deventer, Nijmegen, Tilburg, Utrecht (samen met gemeente Zeist) en Wageningen. In een aantal van deze gemeenten lijkt het dat de extra bijverdien-mogelijkheid heeft geleid tot meer uitstroom naar werk en meer arbeidsparticipatie in de bijstand.
