“We hebben onze zorginstelling sowieso al laagdrempelig ingericht, zodat je bij ons altijd een psycholoog aan de lijn hebt of kunt chatten”, vertelt GZ-psycholoog Gijs Coppens van iPractice. Vooralsnog zijn drie psychologen fulltime bezig met het adhoc opgezette corona-loket, maar dit aantal kan zo worden opgeschaald, zegt hij. Op dit moment krijgt iPractice iedere vijf minuten telefoon. “Er is een soort collectieve machteloosheid ontstaan. We merken dat de crisis leidt tot angst en somberheid. De angst overheerst nu, maar ik verwacht later meer stemmingsklachten. Vragen die we krijgen gaan toch vooral over: ik ben onrustig, wat moet ik doen, welke informatie moet ik bekijken, wat staat er nu echt?”
Mensen raken overspoeld met informatie, geeft Coppens aan. “Ze vinden het toch moeilijk om alle informatie te verwerken. We krijgen ook vragen als: zie ik het goed, ik heb deze symptomen, wat staat er in de richtlijnen. Kortom we geven hulp bij de interpretatie van alle informatie en bij dilemma’s. Bijvoorbeeld: ik maak me zorgen over mijn oma, maar ik mag haar niet bezoeken, hoe ga ik daar mee om. Of: ik moet thuis werken, maar heb gedoe met mijn collega, hoe los ik dat op. Alledaagse dingen waarvan we niet gewend zijn het in deze context op te lossen.”
De praktijk hield een (niet-representatieve) mini-enquete onder 350 Nederlanders. 7 van de 10 mensen gaf aan angst en stress te hebben na de invoering van de kabinetsmaatregelen, de helft heeft sombere gedachten. “Tien procent zegt aan de dood te denken, dat gaat niet over gedachten aan suicide. Het is logisch dat mensen aan de dood denken, omdat de media ook het aantal corona-doden melden.”
Wat je kunt doen voor je eigen gemoed
iPractice geeft op haar website algemene tips hoe je voor jezelf kunt zorgen in deze corona-crisis. Ten eerste: zorg voor een nieuw ritme en regelmaat. “Dat is in de war geschopt, dat maakt onrustig, dus kijk of je een nieuw ritme kunt vinden.”
Verbinding met anderen is ook belangrijk, zegt Coppens. “Als je nu minder contact hebt, kijk of je de mensen bij wie je je prettig voelt online kunt opzoeken met een videoconsult. Bij verbinding hoort ook dat je je kunt afzonderen als je met te veel mensen in een kleine ruimte moet verblijven, zoals in een gezin. Dat je dan ook even je eigen tijd zoekt.” Verder is het belangrijk om iets te blijven doen wat je leuk vindt, besluit hij. “Span je actief in om te kijken wat leuk is om binnen te doen. Als sporten wegvalt: wat kun je binnen doen om in beweging te blijven. Spreek je creativiteit aan, of die van elkaar, om iets om handen te hebben.”
Ook staan er op de website tips over angst. “Die zijn diepgaander. Het gaat erom dat je erkent dat je gespannen bent , dat je het accepteert. Vaak krijgen we vragen: is het gek dat ik me zo voel. Nee, het is logisch dat je nu ontregeld bent en dat je nu gespannen en angstig bent. Door het te benoemen, kan iemand even berusten in dat gevoel. Dan kun je er iets mee doen, het delen met een ander, of even opschrijven, om jezelf even af te leiden.”
Onbewuste angst zien we ook in massagedrag als hamsteren, zegt hij. “Dat is een reflex van mensen. De angst… als mijn buurman nu alle wc-papier koopt, waar kan ik het dan nog halen. Daar zit ook iets dwangmatigs in, het idee dat je daarmee controle over de situatie krijgt en dat heb je niet. Dat vinden we moeilijk.”
iPractice biedt een paar gesprekken of online chats tegen donatie of gratis aan. “Als je meer nodig hebt, dan wordt het meer een behandeling en kun je een verwijzing bij de huisarts vragen.”
Mensen met eerdere angstklachten extra kwetsbaar
Bij het landelijke platform MIND Korrelatie kun je ook terecht voor telefonische of online psychische hulp. Een team van psychologen en maatschappelijk werkers werkt bij deze hulplijn. Wat opvalt in de gesprekken nu is dat vooral voor angstige mensen deze crisis er een flinke schep bovenop doet, aldus perswoordvoerder Saskia Oskam. “Mensen die al langer met tussenpozen last hebben van angstklachten en met wie het de laatste tijd vrij goed ging tot aan de uitbraak van het coronavirus. Die hebben een ernstige opleving van de angstklachten. Ze maken zich zorgen over hun gezondheid, maar ook over de zorgcapaciteit en de gevolgen voor de economie.”
Verder krijgt MIND Korrelatie bijvoorbeeld mensen aan de lijn die onder behandeling zijn bij een psycholoog en opeens al hun mogelijkheden voor ontspanning en contact zien wegvallen. Ook bellen er mensen die erg opzien tegen het isolement, geeft ze aan. “Verder zijn er mensen die in afwachting waren van lichamelijke onderzoeken in het ziekenhuis, maar door corona thuis moeten blijven. Dat vinden zij erg stressvol.”
Ook voor de GGZ-instellingen in Amsterdam heeft de crisis grote gevolgen. “Afspraken gaan door, maar zoveel mogelijk op afstand”, zegt een woordvoerder van Arkin, de grootste GGZ-instelling in de hoofdstad, waar bijvoorbeeld Mentrum, Jellinek en de Spoedeisende Psychiatrie Amsterdam onder vallen. “We gaan zoveel mogelijk beeldbellen, en als dat niet lukt gewoon bellen. Er is een heel kleine groep die we wel face-to-face moeten zien, als dat nog verantwoord is, doen we dat.”
Cliënten reageren volgens haar begripvol. “Mensen begrijpen de situatie en dat het nu bij ons ook anders gaat. We verwachten eigenlijk geen toename van klachten. We zijn voorbereid, maar zien nog geen toename in cliënten.” Ook bij de spoedeisende psychiatrische hulp kijken medewerkers of de hulp op afstand mogelijk is. “Als iets echt in de kliniek moet gebeuren, gaat dat door. Verder kijken we of mensen met wie het wat beter gaat al naar huis kunnen en of mensen iets langer kunnen wachten om gezien te worden. Dat is per cliënt een beoordeling, die kan veranderen in de loop van de dag. In spoedsituaties wordt actie ondernomen.”
iPractice
Meer info over iPractice op ipractice.nl/corona, chatten kan live en ook anoniem. Of bel 020-2444888
MIND Korrelatie
MIND Korrelatie vind je op mindkorrelatie.nl, of bel 0900-1450.
Kijk op wijzijnmind.nl/corona. Hier staat veel informatie voor mensen die al psychische problemen hadden en steun nodig hebben, maar ook voor mensen die juist psychische klachten krijgen door deze crisis.
Er staat ook een link op naar een livestream met de MIND digitale huiskamer. Die wordt met Stichting Out of the Box TV dagelijks uitgezonden van 11.00 tot 16.00 uur via Youtube en Facebook.
Zelfmoordpreventie
113 Zelfmoordpreventie: 0900-0113 of chat (anoniem) online via 113.nl
Kindertelefoon
Kinderen kunnen gratis en anoniem bellen met de Kindertelefoon op 0800-0432. Elke dag tussen 11.00 en 21.00 uur.
Of anoniem chatten met een leeftijdgenoot of volwassene op www.kindertelefoon.nl/chat/
