Tekst Jos Verdonk | Beeld Erik Veld
Willem Sjoerd van Vliet (38) is van alle markten thuis: hij schrijft, ontwerpt, geeft rondleidingen door Amsterdam en maakt podcasts over beeldende kunst. De laatste anderhalf jaar is hij actief op de project- en communicatieafdeling van de Gerrit Rietveld Academie en betrokken bij Public Art Amsterdam (PAA). “Ik vind het leuk om dingen uit te zoeken die ik interessant vind en de mensen daarvan bewust te maken.”
Het plan van PAA was om deze lente en zomer allerlei stadswandelingen te organiseren langs kunstwerken in de openbare ruimte, maar daar stak Covid-19 het bekende stokje voor. PAA kwam met een veel veiliger initiatief: audiotours door middel van een podcast die wandelaars tijdens hun route tekst en uitleg geven over wat er onderweg zoal te zien is. Willem Sjoerd verzorgde samen met Sietske Roorda de geluidstoer van de Kunstroute Osdorp, een wandeling van zo’n anderhalf uur die langs vijftien kunstwerken voert. Dit speelse hoorcollege heeft de vorm van een dialoog. “Sietske ziet het allemaal voor het eerst en komt met vragen. Ik geef daar antwoord op en dat is een speelse manier om erin te duiken.”
Het Fijn Ding van Van Vliet – of liever een detail daaruit – is het beeldhouwwerk Schaapjes van Gerrit Bolhuis (1907-1975). Deze beeldengroep die in de volks- en kindermond doorgaans De lammetjes heet, siert sinds 1966 een stenen muurtje op het Osdorpplein. “Het Osdorpplein bij het winkelcentrum met dezelfde naam is niet eens echt een plein, op dit kleine stukje na. Om het kunstwerk staan bankjes en twee pierebadjes. Mensen die hier hebben gewinkeld, gaan hier met hun zware boodschappentassen even zitten uitrusten. Kinderen spelen op en lopen over het muurtje en gaan op de schaapjes zitten. Het is hier bruisend en vrolijk!”
‘Als kijker kun je je afvragen: welk schaapje ben ik?’
Bolhuis schiep zijn schaapjes uit klei en van dat eindproduct is in een gieterij een koperen afgietsel vervaardigd. “Dat weet je misschien niet, maar brons heeft de neiging groen uit te slaan als het wordt blootgesteld aan lucht en vocht. Als je koper elke dag poetst, is het goudglanzend. Bij dit werk zie je dat de bovenkant van de vachtjes en de oortjes van de schaapjes in plaats van dofgroen goudkleurig zijn. Dat komt doordat kinderen juist die delen van de schaapjes voortdurend aanraken. Bij andere koperen kunstwerken zie je die gouden glans niet, omdat daar simpelweg niet op gespeeld wordt.”
Gerrit Bolhuis was een Amsterdamse kunstenaar met een voorliefde voor hoefdieren. “Hij is een beeldhouwer van de oude stempel en heeft een heleboel bokken, schapen en geiten gemaakt. Er staan meerdere kunstwerken van hem in Amsterdam, zoals Schaap met vijf poten, hier ook in Osdorp, en het beeldje De bokkerijder in het Oosterpark. Voor Willem Sjoerd is Schaapjes meer dan alleen een kunstwerk. “Je kunt het ook als een persoonlijkheidstest beschouwen. In totaal zijn er acht schaapjes en die zijn allemaal anders. Je hebt een soort voorloper, die al bijna over de dam van het muurtje heen is. Dan heb je een groepje van vier en daarachter twee schaapjes die als het ware op het vinkentouw zitten. Helemaal aan het einde is nog een achtste schaapje, een achterblijvertje dat bijna door zijn hoefjes dreigt te zakken. Als toeschouwer kun je je afvragen: welk schaapje ben ik? Ben je een voorganger, een kuddedier of iemand die achteraan bungelt?”
Voor de podcaststem van Kunstroute Osdorp is dat maar al te duidelijk. “Een van de schaapjes in het groepje van vier raakt met zijn pootjes de grond niet, maar wordt omhoog gehouden door de andere drie. Dat detail is voor mij het fijne ding van dit beeldhouwwerk: een schaapje dat door de rest omhoog wordt gestuwd en daardoor voor een klein ogenblik lijkt te zweven. Dat vind ik erg mooi. Of ik dat schaapje ben? Dat weet ik niet, maar ik kan me er wel in verplaatsen! Welk schaapje ben jij, Jos?”
Zie voor Kunstroute Osdorp en andere: publicart.amsterdam
