‘Het is geen geheim dat ik niet van de tegenprestatie ben’

Met Rutger Groot Wassink als wethouder Werk & Inkomen is de volksrepubliek Amsterdam nog niet uitgeroepen maar waait er wel een stevige linkse zomerbries door de stad. De GroenLinks’er zet SP’er Vliegentharts beleid voort én meer.

“Ik heb hier lang naar uitgekeken en het is leuk. Maar natuurlijk is het nog wennen en vraag ik me vaak af: ‘Hoe zit dit of dat? Leg uit’.” Aan het woord is een enthousiaste verse wethouder Werk & Inkomen Rutger Groot Wassink van GroenLinks. Wat mag Amsterdam van deze enthousiaste rooie rakker verwachten?

Wassink zet meteen de toon: “Geen wethouder ‘werk, participatie en inkomen’ maar ‘sociale zaken’. Uitkeringen, mensen aan het werk helpen… dat is een sociale zaak, met als doel dat iedereen volwaardig mee kan doen, op een prettige plek en met een inkomen dat zekerheid biedt. Het gaat ontzettend goed met Amsterdam maar we hebben nog te veel mensen die aan de kant staan. Daar moeten we mee aan de slag.”

Dat mag niet moeilijk zijn, met een stevige ­economische wind in de zeilen.
“Zeker, de conjunctuur helpt. Laten we dat benutten. Dus wil ik vooral kijken naar groepen die het desondanks enorm moeilijk hebben.”

Vóór SP’er Vliegenthart zat er al eens een GroenLinks-wethouder op sociale zaken. Zij geloofde vooral in verplichte participatie, werken met behoud van uitkering.
“Het is geen geheim dat ik niet van de tegenprestatie ben. Het waren ook andere tijden toen Andrée van Es deze portefeuille had. Ik heb in de raad laten zien dat ik er anders in sta. De proef die nu loopt om anders om te gaan met de bijstand, meer op basis van vertrouwen, komt voort uit mijn initiatiefvoorstel als gemeenteraadslid: een regelluwe, repressievrije, mensvriendelijkere bijstand. Dat is voor mij een principiële zaak: mensen centraal stellen en vertrouwen gunnen. Recent onderzoek laat zien dat als je mensen als fraudeurs benadert, ze zich ook zo gaan gedragen. Vertrouwen moet vooropstaan. Dat deel ik met Arjan ­Vliegenthart. Hij heeft daarin goede dingen gedaan. En we kunnen nog wat verder; het betekent ook ze bij de hand nemen.”

Het kabinet van VVD, D66, CDA en ChristenUnie denkt daar anders over. Dat botst.
“Dat is de vraag. Ik zit niet te wachten op ruzie. Het gaat erom dat wij kunnen laten dat ons beleid werkt. Daarmee kun je ook tegenstanders overtuigen. Het gaat niet alleen om politiek-principiële stellingnames maar om wat werkt. Ik wil alles op alles zetten om mensen aan het werk te zetten. Uitstroom helpt de mensen én ons door te laten zien dat de Amsterdamse aanpak werkt. Arjan (Vliegenthart, red.) heeft het toch echt heel anders gedaan dan Rotterdam.”

Past een project als de werkbrigade daar in?
“Jazeker, ik wil de werkbrigades zelfs uitbreiden en in meer sectoren gesubsidieerd werk mogelijk maken, ook voor hogeropgeleiden. Daarbij vind ik dat we moeten kijken of dat altijd tot uitstroom moet leiden of dat we mensen op een prettige manier iets kunnen laten betekenen voor zichzelf en de samenleving. Het afschaffen van het gesubsidieerd werk was buitengewoon onverstandig.”

In rechtse hoek klonk hoon omdat de coalitie van GroenLinks, PvdA, SP en D66 een zesurige werkdag voor ambtenaren wil.
“Ja, een zinnetje in het coalitie­akkoord omdat onderzoek uitwijst dat het een lagere werkdruk voor iedereen beter is. Maar we hebben het nog maar over een pilot en het is niet onze prioriteit. Belangrijker is dat we al hebben gekozen voor verlaging van de case load. In plaats van 320 statushouders per ambtenaar begeleidt iemand nu nog 50; dat is een fors lagere werkdruk en maakt intensievere begeleiding mogelijk. Daar boeken we goede resultaten mee. Leerzaam, ook voor andere groepen die ondanks de hoogconjunctuur moeite hebben om aan de slag te komen. Denk aan jongeren met een migratieachtergrond, ouderen, mensen die al heel lang in de bijstand zitten.”

Inclusief het granieten bestand? Een nare term maar raak omdat mensen soms al hun halve leven in de bijstand zitten.
“Ook die groep, jazeker.”

Toch verplichte tegenprestatie?
“Nee, en ik wil daar nog wat over zeggen. Ik gemeenten die de tegenprestatie cosmetisch inzetten, dus ook niet keihard uitvoeren. Mijn inzet is om met de staatssecretaris te kijken wat het beste werkt. Maar ik geloof niet in de tegenprestatie.”

Geen trendbreuk met Vliegenhart?
“Arjan Vliegenthart verdient veel lof. We gaan ook door op de door hem ingeslagen weg van vertrouwen, van mensen centraal stellen. En ook in het verder uitbouwen van gesubsidieerd werk.”

Is deze wethouder stiekem niet gewoon voor ­invoering van een basisinkomen?
“Niet stiekem, ik ben daar gewoon erg van gecharmeerd maar dan moet het wel universeel worden ingevoerd. Dat heeft trouwens niks te maken een onze regelluwe bijstand. Het basisinkomen lijkt me vooralsnog niet realistisch, toch? Maar ik vind het idee interessant, ook om na te denken over onze huidige rat race en onze opvattingen over werk en geluk.”

Waarom een aparte wethouder voor armoede­beleid (PvdA’er Marjolein Moorman, red.)?
“Dit is er uitgekomen. Maar ik ga met Marjolein uitstekend samenwerken.”

Is dit college niet te elitair voor Amsterdam?
“Ongelijkheid in de stad is voor mij juist dé grote sociale kwestie van deze tijd. We zullen ons zeker ook focussen op wijken als Tuindorp-Oostzaan en Geuzenveld.”

En als afgesproken, komt een opgewekte oud-wethouder Arjan Vliegenthart binnengewandeld, in zomers vrijetijdstenue.

Rutger Groot Wassink (44) studeerde geschiedenis, werkte o.m. als beleidsadviseur arbeidsmarkt FNV, was deelraadslid in West/Westerpark en fractievoorzitter van GroenLinks in de gemeenteraad

Tekst: Joop Lahaise | Beeld: Erik Veld