Ons gezin was sinds 1961 eerste bewoner van een woning op twee hoog in de Maassluisstraat. Nazomer 1966 kwam ik er ter wereld in een achterkamer aan de tuinzijde van de Nootdorpstraat. Het buurtje zat ingeklemd tussen twee dijken die op vierhonderd meter afstand van elkaar lagen. Op de westelijke dijk ging later de trein naar Schiphol rijden, de oostelijke werd de ring A10. Van dijk tot dijk dreun ik het stratenpatroon uit mijn hoofd op: Maassluisstraat, Nootdorp- en Rodenrijsstraat, Westerlee- en Overschiestraat.
Op zwart-witfoto’s zie ik pas opgeleverde strokenflats omgeven door zanderige landjes. De illusie van het naoorlogse maakbaarheidsideaal in strakke vorm gegoten door bouwkunstenaar Cornelis van Eesteren. Je moet ervan houden maar de Westelijke Tuinsteden zijn een samenhangend plan volgens de principes van de 20e-eeuwse kunststroming De Stijl. Deze modernistische beweging was de rationele tegenhanger van het expressionisme van de Amsterdamse School. Het buurtje tussen de dijken vormde tien jaar lang mijn biotoop. Hoek Voorburg straat-Maassluisstraat. Weten hoe de zon om kwart over twaalf tussen de huizenblokken door schijnt. Op rolschaatsen leren waar de losse stoeptegels zitten, de hobbels en putdeksels. En richels om te knikkeren. Zandkleurige baksteen in de zijgevels. Grote huiskamerramen als etalagevensters met uitsluitend zicht op de toekomst.
In 1976 verruilden we deze nieuwbouwwijk voor een nieuwere met meer woonoppervlak in Noord. Sindsdien kwam ik maar enkele keren in de Maassluisstraat terug. In 2010 werd de buurt in het kader van Parkstad Nieuw-West gesloopt. Nou ja, een stuk van de Maassluisbuurt staat nog overeind omdat de kredietcrisis het werk onderbrak – slopen is duur. De noodzaak ervan werd nooit helemaal duidelijk – de blokken die bleven zijn nog bewoond en nooit ingestort.
Op de plek van onze strokenflat was jarenlang een zanderig veld, inmiddels staan er eigentijdse appartementencomplexen. In de gespikkelde bakstenen komt de traditie van de Amsterdamse School tot leven. Verdwenen zijn de symmetrische tuinen van gras en geschoren hagen. Plaatsgemaakt voor beschutte binnentuinen met romantische heuveltjes. De Nootdorpstraat verdween uit het straatnaamregister. Natuurlijk, er was iets aan te merken op de stroming van ‘Licht, Lucht en Ruimte’. Het buurtje van mijn kinderjaren mag nieuwe nostalgie toelaten. Maar waarom zorgvuldig uitgedachte lichtinval vanaf het zuiden vervangen door de schaduw van een semi-gesloten bouwblok? Waarom een makeover die De Stijl overschrijft met historiserend expressionisme? Als je de stedenbouwkundige ziel van een buurt sloopt, eindigt stedelijke vernieuwing en begint stedelijke vernieling.
Bas Kok is schrijver en publicist.
