Overal in de stad staan beelden en aan allemaal kleeft een verhaal. Ditmaal gaan we voor deze rubriek veertig jaar terug in de tijd. Op 20 augustus 1983 werd de vijftienjarige Nederlands-Antilliaanse jongen Kerwin Duinmeijer in de Damstraat vermoord door een leeftijdgenoot, een skinhead. Deze trieste gebeurtenis had destijds een enorme impact op de samenleving en wordt beschouwd als de eerste racistische moord in Amsterdam. Een jaar later werd als eerbetoon en herinnering aan Kerwin in het Vondelpark een beeld onthuld.
Annemarie de Wildt (66) is conservator van het Amsterdam Museum en lid van het Stadscuratorium, dat verantwoordelijk is voor de kunstwerken in de openbare ruimtes van Amsterdam. “Het beeld voor Kerwin is gemaakt door de op Curaçao geboren kunstenaar Nelson Carillho en heet Mama Baranka. Het mooie eraan vind ik dat het geen letterlijk standbeeld voor Kerwin is. Het is een vrouwenfiguur en er zijn niet zoveel beelden van vrouwen in de openbare ruimte. ‘Baranka’ is het woord in het Papiaments – de taal van de Nederlandse Antillen – voor ‘rots’. Als je er goed naar kijkt zie je dat het oppervlak van dit beeld ook een beetje op een rots lijkt.”
De Wildt stelde een mini-expositie samen, die in het Amsterdam Museum te zien was. Het museum liet hiervoor een kleinere versie van Mama Baranka vervaardigen door de kunstenaar. “Tijdens de voorbereidingen heb ik de kunstenaar goed leren kennen. Het is een ontzettend goeie vent die sterk sociaal betrokken is. Carillho was nog maar net van de kunstacademie toen hij deze opdracht van de gemeente kreeg. Hij heeft het beeld in een ontzettend snel tempo in twee maanden tijd moeten maken, wat ik ongelofelijk vind. Inmiddels is hij een gerenommeerd kunstenaar, maar nog steeds heel bescheiden. Nelson is niet iemand die enorm aan de weg timmert.”
De curator wijst op een aantal details van Mama Baranka. “Zoals je ziet zitten er gaten in het beeld om het licht door te laten en het mooie daarvan is dat die heel functioneel zijn. Bij de herdenkingen voor Kerwin steken mensen bloemen in die gaten.”
Maar hoe maakt een kunstenaar nou eigenlijk zo’n beeld? “Carillho heeft de vorm van bijenwas gemaakt, dat hij modelleerde rondom een ijzeren geraamte. Vervolgens wordt dat in de gieterij bekleed met gips, waar een houten kist omheen wordt gebouwd. Daarna wordt in deze kist gloeiendheet, vloeibaar brons gegoten, waardoor de was smelt en er aan de onderkant uitstroomt. Cire perdue, heet deze techniek.”
Het ruwe oppervlakte van het kunstwerk staat voor De Wildt ook voor de emoties van toen, die na de moord op Kerwin ook allemaal ruw waren en ongepolijst. “Dat vind ik heel mooi.”
Nelson Carillho vierde dit jaar zijn zeventigste verjaardag en is nog steeds actief als kunstenaar. Momenteel is hij in Italië bezig met een reeks beelden geïnspireerd op de vluchtelingen die van overzee arriveren. “Ook werkt hij mee aan een lesprogramma dat Amsterdamse basisschoolleerlingen kennis laat maken met herdenkingsbeelden.”
Dit jaar is op 20 augustus in het Vondelpark weer een herdenking geweest voor Kerwin Duinmeijer. Laat het maar aan Mama Baranka over om ervoor te zorgen dat wij hem nooit vergeten.
