Het huis uit? Hoe doe je dat als je geen rijke vader hebt die een huis in de vrije sector voor je kan huren? En de kostendelersnorm de uitkering van je moeder aantast? De lange tocht naar een eigen plek in de stad.
Een foto op een Amsterdamse kamerverhuursite zorgde afgelopen maand op Twitter voor veel verontwaardiging. Er werden zelfs vragen over gesteld in de gemeenteraad. Niet vanwege de huur, €799,- per maand, maar vanwege de omvang van de kamer. Een gangetje van twee vierkante meter naast een soort bedstee waarin je nauwelijks rechtop kunt zitten. Onder dat bed begint namelijk de bedstee van de kamer ernaast zodat je in negen vierkante meter toch mooi twee kamers kwijt kunt. Dat deze raamloze hokjes in Oud-West verhuurd raken, tekent de positie van jongeren op de Amsterdamse woningmarkt. Hoe kom je het ouderlijk huis nog uit als Amsterdamse jongere?
Op je achttiende kun je je inschrijven bij Woningnet. Velen proberen dat niet eens, omdat het zo ontiegelijk lang duurt voor het een huis oplevert. Onverstandig, vindt Tjerk Dalhuisen van huurdersorganisatie !WOON. “Schrijf je zo jong mogelijk in bij Woningnet, liefst al op je achttiende. Het is op dit moment je enige manier om rechten op te bouwen. En zoveel kost het niet.”
Op Woningnet moeten Amsterdamse jongeren concurreren met alle jongeren die in de stad willen komen wonen. De meeste randgemeenten van Amsterdam hebben voorrangsregelingen voor hun eigen jongeren, maar Amsterdam niet. Die voorrangsregeling komt er volgende jaar in het nieuwe verdeelsysteem wel. Jongeren die door problemen niet meer thuis kunnen wonen, kunnen urgentie krijgen en driekwart van de jongerenwoningen gaat voortaan naar Amsterdamse jongeren. Geen reden om je rijk te rekenen overigens. Dit gaat om ongeveer 750 woningen per jaar. En het zijn jongerenwoningen. En die zijn minder ideaal dan het lijkt.
Woningnet
Je krijgt een jongerenwoning via Woningnet. Als je tenminste niet studeert aan een hbo-instelling of een universiteit want dan moet je in een studentenflat. Je wachttijd voor een gewone sociale huurwoning blijft als je een jongerenwoning huurt, gewoon doorlopen. Een deel van de jongerenwoningen ligt in speciaal daarvoor gebouwde jongerencomplexen, maar op Woningnet worden tegenwoordig steeds meer gewone sociale huurwoningen als jongerenwoning aangeboden. Alleen te huren met een jongerencontract dus. En dat is gelijk het probleem. Je mag er wonen tot je 28ste (want jongere ben je tegenwoordig heel lang) of maximaal vijf jaar, want je krijgt een tijdelijk huurcontract. “Een gevaarlijke uitkleding van het huurrecht”, vindt Dalhuisen, “Bovendien kun je na vijf jaar nog lang niet terecht in een gewone sociale huurwoning.” Dat de gemeente tot 2022 ruim 9.000 studenten- en jongerenwoningen gaat bouwen, is dus wel goed nieuws, maar ook weer niet. Want het is allemaal tijdelijke huur.
Na vijf jaar jongerencontract of als je die jongerenwoning niet weet te bemachtigen, kun je weer terug naar je ouders. Dat gebeurt vaker dan je denkt. Van de in Amsterdam geboren jongeren tussen de 20 en 40 jaar woont 35 procent nog, of weer, thuis. Van de Amsterdamse jongeren met een migratieachtergrond is dat zelfs 43 procent.
Huisjesmelkers
Of je zoekt iets via de vertrouwde huisjesmelkers die zo snel mogelijk zoveel mogelijk geld aan je willen verdienen. Of bij een van de nieuwe bedrijven op de jongerenhuizenmarkt. Je kunt antikraak gaan wonen bij aanbieders als Camelot. Vaak in leegstaande kantoren. En er zijn nieuwe spelers zoals Change= die studio’s aanbieden voor werkende jongeren. Allemaal met tijdelijke huurcontracten. Deze aanbieders vragen geen absurd hoge huren, maar rekenen soms wel hoge servicekosten. Let daarop, waarschuwt Dalhuisen. “De huren zijn vaak wel volgens de norm maar met de servicekosten wordt soms gerommeld.” Camelot moet na een zaak bij de huurcommissie ruim vijfhonderd euro servicekosten per jaar terugbetalen aan iedere huurder van een pand in West. En binnenkort daagt !WOON Change= voor de rechter om al hun bijkomende kosten aan te vechten. Dat is nog een tip van Dalhuisen: “Vraag bij hoge kosten altijd hulp bij organisaties die er meer van weten. Soms is er wat aan te doen.”
Dat is Bilal el Yacoubi van Juridisch Jongeren Coach (JJC) helemaal met hem eens. “We zien dat jongeren te weinig weten wat hun rechten zijn.” Dat zag hij ook bij het ingaan van de kostendelersnorm waardoor nogal wat jongeren op straat belandden. Ze werden net voor hun 21e verjaardag uitgeschreven bij hun ouders om te voorkomen dat die zouden worden gekort op hun bijstandsuitkering. Jongeren die niet staan ingeschreven in het bevolkingsregister, maar wel in Nederland wonen, worden spookjongeren genoemd.
“Maar”, waarschuwt El Yacoubi, “De angst te worden gekort, bleek niet altijd terecht. Als je kind onder de 21 jaar is of een opleiding volgt die recht kan geven op studiefinanciering of tegemoetkoming studiekosten, worden ouders helemaal niet gekort. Het is belangrijk niet in paniek te raken maar uit te zoeken of wat mensen zeggen wel klopt.” Een gemeente kan in schrijnende gevallen ook uitzonderingen maken op de kostendelersnorm. Volgens onderzoeksprogramma Argos is Amsterdam de enige gemeente die dat af en toe doet.
En er is niet alleen maar slecht nieuws. Er is een nieuwe woonvorm in opkomst die kansen biedt voor jongeren: wooncoöperaties, waar bewoners zelf een pand met betaalbare huren neerzetten (meer op pagina 24). Je kunt er niet voor op een wachtlijst, je zult zelf de handen uit de mouwen moeten steken. Maar hee je bent jong..
Tips
• Schrijf jezelf (als jongere) of je kind zodra deze 18 wordt in bij Woningnet. En blijf de jaarlijkse bijdrage betalen. Heb je de jaarlijkse bijdrage niet op tijd kunnen betalen? Ga zo snel mogelijk naar de juridisch jongerencoach. Soms is daar nog wat aan te doen.
• Zoek uit wat je rechten zijn: Ga niet uit van wat je van anderen hoort maar vraag het aan organisaties die er verstand van hebben.
• Betaal je een hoge huur of veel servicekosten? Ga naar de spreekuren van !Woon om te kijken of dit wel klopt.
• Onderzoek of een wooncoöperatie iets voor jou is (zie pagina 24).
Waar kun je terecht:
Voor problemen met huur of servicekosten kun je terecht bij !WOON. Ze hebben spreekuren door de hele stad: wooninfo.nl/contact of bel 020 523 0130
Meer over je rechten kun je ontdekken bij de
Juridisch Jongerencoach: JJC@vbscw.nl
of bel 088 445 4000
