Directeur Woonbond: ‘Stop afbraak sociale huursector’

Tekst Marcel Schor | Beeld Sodis Vita

Wat betekent dat akkoord voor de huren als die per 1 juli worden verhoogd?
“Dankzij het akkoord stijgt de huur voor zittende huurders minder snel en ligt de verhoging rond het inflatiepercentage. Een sociaal huurakkoord was hard nodig omdat de huren de afgelopen zes jaar veel harder dan de inflatie zijn gestegen.”

Wat vindt u van het huurbeleid van dit kabinet?
“In de jaren negentig ontstond het idee dat woningcorporaties commercieel moesten gaan denken. Het huurbeleid werd marktgericht. VVD-minister Stef Blok in kabinet Rutte II schreef voor hoe we corporatiewoningen moeten waarderen, waarbij de WOZ-waarde (Waardering Onroerende Zaken, red) zwaar telt. Hoe populairder een buurt, hoe hoger de WOZ en dus hoe hoger de huur. Op plekken waar de economie goed draait, zoals in Amsterdam, stijgen de huurprijzen stevig, wat de lagere inkomens wegdrukt.”

Maar de huidige bewoners zijn met hun huurcontract toch goed beschermd?
“Ja, dat klopt. Maar als gevolg van die WOZ-waarde is het aantal sociale huurwoningen in Amsterdam de afgelopen jaren spectaculair gedaald. Het aantal particuliere huurwoningen onder de huurtoeslaggrens is tot bijna nul gedaald. Door die WOZ komt zelfs een kippenhok van een woning boven die grens en kan de verhuurder vragen wat hij wil.”

Dat staat haaks op Amsterdam als ongedeelde stad, waar rijk en arm in elke wijk naast elkaar wonen.
“De gemeente ziet die ontwikkeling met lede ogen aan en probeert de stad voor iedereen toegankelijk te houden. Het is prima dat er plek is voor mensen met een hoog inkomen maar dat dan ook voor mensen met een laag- en middeninkomen. Door het huurbeleid worden woningcorporaties steeds meer een vangnet voor de allerarmsten. Voor de lagere middeninkomens is geen plaats in een sociale huurwoning. Het Nibud zei al twee jaar geleden dat de lagere middeninkomens de nieuwe armen zijn met de hoogste woonlasten.”

Zij hebben nergens recht op.
“Nee, ook geen kwijtschelding van gemeentelijke belastingen. Ze zijn echt de klos. Ze verdienen te weinig om te kunnen kopen en kunnen de hoge huur in de vrije sector niet betalen. Dat is in een notendop het probleem van de marktwerking in de huursector.”

Welk huurbeleid is eerlijk?
“Stop met de verkoop van sociale huurwoningen. In steden zijn relatief meer huurwoningen nodig dan in een dorp omdat in steden veel één- en tweepersoonshuishoudens wonen, die gemiddeld een laag inkomen hebben en niet kunnen kopen. Ook zijn stadsmensen mobieler waardoor er minder behoefte is aan kopen. Bovendien zijn koopwoningen in stedelijk gebied moeilijk te beheren. In een vereniging van eigenaars (VvE, red) zitten veel mensen met een middeninkomen en een lager middeninkomen, die hebben veelal niet de middelen om de nodige investeringen te doen. Ze zouden beter af zijn met een huurwoning. Mijn stelling: woningcorporaties leveren voor het minste belastinggeld de beste kwaliteit.
Een sociale huurwoning van twee ton (WOZ-waarde) levert de staatskas €1.400,- per jaar op aan verhuurdersheffing en vennootschapsbelasting. Wanneer die woning boven de €720,- (huurtoeslaggrens, red.) komt, valt de verhuurdersheffing af en levert de woning de staat nog maar €400,- op aan vennootschapsbelasting. Bij verkoop van de woning schiet de schatkast er nog meer bij in en kost zelfs €1.100,- per jaar vanwege de hypotheekrenteaftrek. Toch wil de overheid dat we verkopen, dat is gek. Je zou veel mensen blij maken met meer corporatiewoningen. Ander voordeel: een grote hoeveelheid corporatiewoningen drukt de prijs van particuliere huurwoningen. Er zitten in Amsterdam veel mensen in een particuliere huurwoning voor wie de huur veel te hoog is. Maar vanwege een wachtlijst van 10-12 jaar voor een betaalbare woning hebben ze geen keus. Het huurbeleid heeft niets te maken met behoeftes van mensen maar met de fundamentalistische gedachte dat een koopwoning beter is dan een huurwoning en dat de markt het beter doet dan een gereguleerde sector.”

Meer sociale huurwoningen en het ontmoedigen van kopen door de hypotheekrenteaftrek versneld af te bouwen?
“Niet ontmoedigen, ik ben voor gelijke behandeling van huur en koop. Mensen moeten zelf de keuze kunnen maken tussen huren en kopen en niet in een bepaalde richting worden gedwongen.”

Moet de overheid zelf betaalbare huizen gaan bouwen?
“Nee, ik kom uit Utrecht en daar waren de gemeentewoningen de slechtste. Woningcorporaties kunnen dat beter. De gemeente moet zorgen voor voldoende bouwlocaties, ook voor sociale huurwoningen.”

U wilt dat de lage- én middeninkomens recht hebben op een sociale huur­woning. Waar moet de inkomensgrens liggen?
“In Amsterdam tot een bruto jaarinkomen van €60.000,-. De woningcorporaties moeten bij nieuwbouw wel prioriteit geven aan de laagste inkomens. Maar als je overal gemengde wijken wilt hebben, dan heb je ook die middeninkomens nodig.”

De woonquote, percentage van het inkomen dat aan woonlasten, inclusief energie, opgaat ligt nu op 38,1 procent, volgens het CBS. Dat is veel.
“De woonquote is 9 procent hoger dan bij kopers. Minima zouden maximaal 30 procent kwijt moeten zijn. Naarmate je meer verdient, mag het percentage iets omhoog, via een geleidelijke schaal van 30 naar 40 procent voor mensen die bruto €60.000,- per jaar verdienen.”

Minima krijgen wel kwijtschelding van gemeentebelastingen. Gaat dat goed?
“Je krijgt alles kwijt gescholden of helemaal niets. Wanneer je inkomen iets omhoog gaat moet je alsnog betalen. Dat is de armoedeval, je gaat meer verdienen maar houdt minder over. Je krijgt ook minder huurtoeslag en zorgtoeslag. Als je €45.000,- bruto per jaar verdient, dan hou je soms netto minder over dan iemand met €30.000,-. Ik pleit voor een geleidelijkere afbouw van toeslagen en kwijtschelding. Het is toch raar dat je subsidie nodig hebt om een huis te huren. Je zou toch van je inkomen moeten kunnen huren.”

Paulus Jansen (65) is sinds 1 juli 2018 directeur van de Woonbond. Hij studeerde bouwkunde. Jansen is lid van de SP en was gemeenteraadslid en fractievoorzitter in de gemeente Utrecht en lid van de Tweede Kamer. Van 2014-2018 was hij wethouder volkshuisvesting in de gemeente Utrecht.

advertentie Regenboog Groep