AMSTERDAM – “Vroeger kon je nog van de bijstand leven. Dan hield je aan het eind van de maand nog wel eens €500,- over. Nu niks meer”, neemt Shirley de aftrap op een FNV–bijeenkomst in Amsterdam over de Participatiewet. Ook de gemeente is niet altijd blij met de wet, bleek uit de antwoorden van WPI-adviseur Kees Hulsman.
De vakbond hield in oktober negentien regionale bijeenkomsten over de Participatiewet, waar iedereen met een bijstandsuitkering of een Wajong-uitkering sinds 2015 onder valt. In Amsterdam kwamen 24 oktober zo’n twintig mensen, vooral actieve vakbondsleden en hulpverleners, naar het Vakbondshuis in de Derkinderenstraat.
Deelnemer Bart is kritisch op het Amsterdamse besluit om 10.000 bijstanders op te roepen en via leerstages en trajecten aan werk te helpen: “In 2011 gebeurde dat ook. Toen moesten mensen gratis aan de slag. We moeten voorkomen dat mensen straks een half jaar voor bijna noppes aan het werk gaan en een half jaar later weer op straat staan.”
Kees Hulsman, directie-adviseur van de dienst Werk Participatie en Inkomen (WPI oftewel sociale dienst), antwoordt dat ‘gratis werken in Amsterdam niet meer voorkomt’: “De FNV heeft ons daar destijds over gekapitteld. Als mensen nu in trajecten gaan werken, zoals in de Werkbrigade, doen ze dat tegen minimumloon.”
Werkbrigade
De gemeente slaagt er volgens Hulsman jaarlijks in om 5.000 werkloze Amsterdammers aan een baan te helpen. “In 86 procent van de gevallen gaat het om duurzaam werk, zodat mensen niet meer afhankelijk van een uitkering zijn.”
Deelnemer Johan plaatst daar vraagtekens bij. Volgens hem begeleidt de Werkbrigade, waar je maximaal twee jaar aan de slag kunt, mensen niet naar een vaste baan. “Ze krijgen hooguit een uitnodiging voor een banenbeurs.”
In het begin was dat zo, beaamt Hulsman. Deelnemers aan de Werkbrigade werden niet meteen naar een vervolgbaan begeleid. Inmiddels is die begeleiding er wel, al kan de gemeente niet de garantie geven dat er na de Werkbrigade altijd een vaste baan op hen wacht.
Kostendelersnorm
Ook de kostendelersnorm, waarbij bijstanders die samenwonen met iemand die niet (meer) studeert op hun uitkering worden gekort, komt aan bod. Shirley heeft de indruk dat de sociale dienst weinig doet om de gevolgen van deze fel bekritiseerde korting te verzachten. Maar volgens Kees Hulsman probeert de gemeente waar mogelijk wel degelijk maatwerk te leveren: “In schrijnende gevallen, als het bijvoorbeeld om een mantelzorger gaat, passen we de korting niet toe.”
Hulsman maakt er geen geheim van dat het Amsterdamse stadsbestuur en ook de ambtenaren die de kostendelersnorm moeten uitvoeren de kostendelersnorm een rampzalige regeling vinden. “Wij hebben die regeling niet bedacht.” Hij voegt eraan toe dat het nog steeds mogelijk is iemand in huis te nemen zonder dat het ten koste van je uitkering gaat. “Als je een dakloze op je sofa wilt laten slapen, moet je een onderhuurovereenkomst afsluiten. Dan kun je er nog een deel van de huurinkomsten aan overhouden.” Een andere oplossing is dat iemand zich op een ander briefadres laat inschrijven, een mogelijkheid die ooit in het leven is geroepen omdat Amsterdam een gebrek aan betaalbare huisvesting heeft.
Arbeidsongeschikt
Ook de hulp aan arbeidsongeschikte jongeren passeert de revue. Voor de Participatiewet konden zij een Wajong-uitkering aanvragen of in de sociale werkplaats terecht. Sinds 2015 kan dat niet meer en moeten ze bij de sociale dienst aankloppen. Hulsman legt uit dat WPI vier jaar nodig heeft gehad om een netwerk op te bouwen, door onder andere contacten te leggen met scholen voor speciaal onderwijs. “We vonden dat jongeren niet het slachtoffer mochten worden van een ander loket.”
Dat netwerk functioneert inmiddels goed, maar Hulsman constateert dat minder jongeren bij WPI aankloppen dan de gemeente verwachtte op basis van het aantal dat zich destijds voor een Wajong-uitkering bij het UWV aanmeldde. Maaike Zorgman van FNV Uitkeringsgerechtigden heeft daar wel een verklaring voor: “Veel jongeren die vroeger in het beschut werk terecht konden, zitten nu thuis of in de dagbesteding. Mensen missen hun werk in de sociale werkvoorziening; daar horen we schrijnende verhalen over.” Een arbeidsongeschikte man in de zaal valt haar bij. “Precies zo is het bij mij ook gegaan; ik heb gesmeekt om werk.”
Het is de bedoeling dat de Participatiewet nog eind dit jaar in de Tweede Kamer wordt geëvalueerd. [AvS]
De gemeente slaagt er volgens Hulsman jaarlijks in om 5.000 werkloze Amsterdammers aan een baan te helpen.
Alleen er komen er bijna zet zoveel terug! Dat ligt natuurlijk niet aan de gemeente. Of … Ondernemers kunnen bij de gemeente aankloppen voor personeel dat ze 6 maanden gratis krijgen en dan weer iemand anders en al=f en toe iemand met een klein contractje 6 maanden in dienst en dan weer terug uit de draaimolen. Voor de gemeente een klein beetje winst als de persoon een tijdje WW krijgt van de UWV. Dat hoeft de gemeente dan niet te betalen. Maar het is en blijft een draaimolen. Er in en er uit. Grijp de kassa, verneuk de massa.
En uiteindelijk is niet allen degene die gratis tewerkgesteld wordt de dupe, maar ook iedere belastingbetaler.