Minder armen maar meer langdurige armen
Na jaren van groeiende armoede lijkt het kantelpunt bereikt, zo blijkt uit de Amsterdamse Armoedemonitor 2017. Het percentage minimahuishoudens is gedaald van 19,1 procent in 2014, toen de economische crisis op zijn dieptepunt was, naar 17,9 procent in 2016. Dat komt deels door gunstige economische omstandigheden, maar ook doordat meer mensen met een hoog inkomen de stad instromen. Tegelijkertijd neemt het aantal langdurig armen toe. Dat zijn Amsterdammers die drie jaar of langer van een laag inkomen moeten rondkomen en weinig vermogen hebben. Vanaf 2013 zijn er 3.000 van dat soort huishoudens bijgekomen. Het stadsbestuur concludeert daaruit dat een groot deel van de minima niet of nauwelijks profiteert van de aangetrokken economie. De minimavoorzieningen bereiken wel steeds meer Amsterdammers, op één groep na: de werkende minima. Het stadsbestuur komt met een plan.
Zelfgekozen armoede?
Hebben mensen die er bewust voor kiezen om in deeltijd te werken wel recht op minimavoorzieningen? Dat vroeg raadslid Claire Martens (VVD) zich hardop af in de Amsterdamse raadscommissie Inkomen. Ze doelde vooral op jonge vrouwen die voor een deeltijdbaan kiezen. Volgens PvdA-wethouder Marjolein Moorman (armoedebeleid) wil niemand onder de armoedegrens leven. “We zitten in een situatie dat er nog steeds werkloosheid is en dat er nul-urencontracten worden gegeven, waarbij je maar moet afwachten hoe vaak je wordt opgeroepen.” In die situatie moet je mensen ondersteunen, vindt de wethouder. Moorman kan zich niet voorstellen dat mensen bewust onder de armoedegrens leven om maar een stadspas te kunnen aanvragen.
Relatietherapie tegen armoede door scheiding?
Eénoudergezinnen zijn oververtegenwoordigd bij de minima. Gemeenteraadslid Don Ceder (ChristenUnie) bepleitte in de raadscommissie Inkomen dat de gemeente deze gezinnen beter begeleidt. Hoe dan?, wilde Sylvana Simons (Bij1) weten: “Met huwelijkssubsidies?” Ceder antwoordde dat zijn partij graag ziet dat de gemeente relaties die onder druk staan begeleiding aanbiedt. “Aanbieden, niet opdringen.” Diederik Boomsma (CDA) vindt ook dat kinderen beter kunnen opgroeien in gezinnen met twee ouders, maar wat kan de gemeente daaraan doen? Relatietherapie is geen overheidstaak. Tirza de Fockert (GroenLinks) vindt echter dat de overheid zich niet met gezinssituaties moet bemoeien, maar ervoor moet zorgen dat éénoudergezinnen zelfredzaam worden.
Nibud: leer kinderen veilig met geld omgaan
Volgens het Nibud (consumentenvoorlichting) pinnen steeds meer kinderen, maar gaan ze minder veilig met hun pincode om dan vijf jaar geleden. Dat blijkt uit het Kinderonderzoek 2018. Het percentage kinderen vanaf 10 jaar dat zelfstandig geld uit de automaat trekt, is gestegen van 17 naar 31 procent, maar het percentage dat de pincode uit het hoofd kent, is met 16 procent gedaald. Ouders weten minder zeker of hun kind wel veilig pint. Het Nibud vindt dat zorgwekkend want veilig met geld kunnen omgaan is noodzakelijk om financiële problemen te voorkomen. Nibud raadt ouders ook aan om kinderen zakgeld te geven, zodat ze zich spelenderwijs bewust worden van de waarde van geld. Dat vermindert de kans dat ze later financiële problemen krijgen. Het Nibud voegt daar wel aan toe dat bijna één vijfde van de ouders daar geen geld voor heeft.
Taaleis en tegenprestatie worden genegeerd
Gemeenten negeren op grote schaal de ‘taaleis’ (de Nederlandse taal leren) en de tegenprestatie (wat terug doen voor je bijstandsuitkering), zo concludeert het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS). Zeker 136 gemeenten voeren de tegenprestatie niet uit, al stimuleren ze wèl mantelzorg en vrijwilligerswerk. De Participatiewet eist dat bijstandsgerechtigden hun best doen om taal te leren, op straffe van verlaging van de uitkering. Volgens het CBS zijn 41.000 bijstanders de Nederlandse taal niet machtig, van 90.000 bijstanders weet men het niet. Tussen juli 2017 en juli 2018 werd van 90 mensen de bijstandsuitkering verlaagd, omdat zij geen pogingen deden de taal te leren. Voor de taaltoets zakken de meesten. Staatssecretaris Van Ark (VVD, Sociale Zaken) gaat gemeenten hierop aanspreken.
Vrijwilligersvergoeding met €200,- omhoog
De grens tot waar de vrijwilligersvergoeding niet wordt belast is per 1 januari met €200, verhoogd naar €1.700,- per jaar. Het kabinet heeft daartoe besloten vanwege het grote maatschappelijke belang van vrijwilligerswerk. Een mooie opsteker, alleen zijn niet alle organisaties in staat om een vrijwilligersvergoeding te geven, laat staan deze te verhogen.
