AMSTERDAM – De gemeente Amsterdam gaat met alle 40.000 mensen in de bijstand in gesprek, met als doel dat er over vier jaar nog maar 30.000 mensen in de bijstand zitten. Daartoe worden banenplannen opgetuigd. Dat kost alles bij elkaar 20 miljoen euro. In eerste instantie richt de aanpak zich op de circa 30.000 bijstandgerechtigden die langdurig in de bijstand zitten. Zij worden zo snel mogelijk voor een gesprek opgeroepen.
10.000 minder Amsterdammers in de bijstand
Ambities kun je wethouder Rutger Groot Wassink (GroenLinks) niet ontzeggen. Het aantal mensen in de bijstand in de hoofdstad schommelt al sinds jaar en dag rond de 40.000 personen, welk college er ook zit, crisis of geen crisis. Maar voor de wethouder is dat aantal te hoog. ‘Uitgangspunt van het college is daarbij dat in een stad als Amsterdam eigenlijk niet meer dan 30.000 mensen in de bijstand zouden moeten zitten’, schrijft Groot Wassink aan de leden van de raadscommissie Werk, Inkomen en Onderwijs. En dus moeten er in vier jaar tijd 10.000 personen uit de bijstand stromen.
Afgezien van Groot Wassinks ambities er is ook financiële noodzaak voor het plan. Als Amsterdam er niet in slaagt het aantal mensen in de bijstand te laten dalen, kunnen de kosten oplopen tot 68 miljoen euro in 2022 vanwege het mislopen van de bijdrage van het rijk. Dus als het plan slaagt, verdient het zich terug.
Allemaal op gesprek
In de kern komt het erop neer dat de sociale dienst alle bijstandsgerechtigden uitnodigt. ‘In die gesprekken bekijken we wie welke dienstverlening nodig heeft om de stap naar betaald werk te maken.’ De aanpak moet ook voorkomen dat mensen een beroep moeten doen op een uitkering. In de aanpak wordt nóg meer de nadruk gelegd op de uitstroom naar werk en daarnaast zal de gemeente ‘waar nodig mensen gesubsidieerd werk bieden’, zoals de Werkbrigade. De gemeente erkent dat ‘werk (nog) niet lukt’ bij alle bijstandsgerechtigden. Met hen wil de gemeente bespreken ‘of zij wel meedoen in de stad’. Alle opties staan open, met wel steeds de nadruk op betaald werk.
Het plan gaat uit van een andere manier van werken bij de sociale dienst. ‘Deze werkwijze is met succes ingezet bij de aanpak statushouders en wordt ook ingezet bij de intensievere dienstverlening voor de doelgroep van 27 tot 32 jaar’, aldus wethouder Groot Wassink. De aanpak voorziet in een lagere caseload (jargon voor aantal bijstanders per klantmanager, red.), en zal dus tijdelijk extra ambtenaren vergen.
Maar gaat het ook werken?
Piet van der Lende van de Bijstandsbond is uiterst kritisch: “Kansloos uitrookbeleid”, oordeelt Van der Lende scherp. Zijn voornaamste kritiek is dat werkzoekenden zich moeten aanpassen aan de eisen van de werkgevers, terwijl die laatsten vrijuit gaan. “Het plan van Groot Wassink is neoliberale arbeidsmarktpolitiek.” Van der Lende vreest veel slapeloze nachten onder bijstandsgerechtigden, ook omdat de aanpak niet vrijblijvend is. Niet meedoen kan consequenties hebben voor de uitkering. Maar het plan is kansloos, zegt hij. Van der Lende verwijst naar de kostbare Megabanenmarkt van de NV Werk bijna 25 jaar geleden. Ook toen werden alle bijstandsgerechtigden opgeroepen. “Dat bracht geen wezenlijke daling tot stand, wel veel onrust.” Kritiek komt ook uit de hoek van FNV en de Participatieraad (zie Betoog op pagina 34).
Hoe dwingend de gesprekken zullen uitpakken is nog niet bekend. In februari 2016 schreef toenmalig gemeenteraadslid Rutger Groot Wassink nog op de website van GroenLinks dat repressie in de bijstand contraproductief werkt. Groot Wassink staat niet bekend als voorstander van werkverschaffing en strenge regels om mensen uit de bijstand te houden, dan wel te wippen.
Niets doen kost gemeente heel veel geld
Op dit moment daalt het aantal mensen in de bijstand in Amsterdam langzamer dan het landelijk gemiddelde. Dat heeft aanzienlijke financiële gevolgen voor de gemeente. ‘Als landelijk de trend van 2018 zich ongewijzigd voortzet en de daling in Amsterdam daar jaarlijks de helft op blijft achterlopen, loopt het tekort jaarlijks op (…) en zal binnen vier jaar 68 miljoen euro op jaarbasis gaan bedragen’, schrijft de wethouder.
Het plan voorziet in een forse daling van het aantal mensen in de bijstand, beter zelfs dan het landelijk gemiddelde. ‘Daarmee betaalt deze aanpak zichzelf terug in minder uitkeringslasten’, schrijft de wethouder. Doelstelling is om vanaf 2021 minstens de landelijke trend van bestandsdaling te volgen met als extra ambitie het vanaf 2022 beter te doen dan landelijk.
Niet alle uitkeringsgerechtigden
Met het plan pakt de gemeente alleen de bijstand aan, want over de andere werkloosheids- en arbeidsongeschiktheidsuitkeringen gaat de gemeente niet. Naast de 40.000 personen in de bijstand zijn er ook nog eens 16.000 personen in de ww en 38.000 personen in de wao/wia in Amsterdam. Zij vallen onder het UWV. Opgeteld zijn dus 94.000 personen (soms huishoudens) in Amsterdam afhankelijk van een uitkering, de aow (staatspensioen) niet meegerekend.
Illustratie Gabriël Kousbroek
Als je het probleem wilt oplossen zal je de organisaties lens moeten slaan. Weet u wel, die organisaties (o.a. de regering) die aan de achterdeur ongekwalificeerd personeel binnenlaat dat een cursusje volgt (want het klikt), maar aan de voordeur achterlijke eisen stelt en echt kundig personeel afwijst (omdat ze oud zijn, verkeerd ras hebben, omdat de motivatiebrief niet vlamt, enz.).
Overigens daalt het aantal mensen in de bijstand omdat er al jaren een “NEE” beleid gevoerd wordt bij vele gemeentes waar normale mensen niet doorheen komen. Het is niet voor niks dat het aantal mensen dat op straat woont drastisch is toegenomen het laatste aantal jaren. En nee, dat is niet de woningnood: als je in een uithoek van Nederland gaat wonen zijn de prijzen redelijk.
Dat het DWI elke maand veel geld kwijt is aan de bijstand`s uitkeringen is wel bekend, en als men wil bezuinigen moeten ze eens kijken naar de verspilling van papier.
Elke maand een uitkeringsspecificatie met 2 vellen papier A4, waarvan 1 kant bedrukt, als men dit dubbelzijdig afdrukt scheelt dit 40.000 vellen papier per maand x 12 = 480.000 vellen papier per jaar !!!
Goed idee ?