De Banenafspraak uit 2015, onderdeel van de Participatiewet, lijkt uit te draaien op een grote mislukking. 125.000 arbeidsbeperkten moeten in 2025 aan de slag zijn, maar tot dusverre zijn het er maar 12.000. Vanuit de SP en het CDA komt de roep om een alternatief systeem.
De ambities van het kabinet Rutte II waren groot. Mensen met een arbeidsbeperking moesten aan het werk bij reguliere werkgevers. Sociale werkvoorziening en uitkeringen als de Wajong werden gestaag afgebouwd, wat naadloos paste in de bezuinigingsdrift van dat kabinet. In 2013 kwam het sociaal akkoord tussen kabinet en sociale partners en in 2015 werden de afspraken vastgelegd in de Banenafspraak. Het doel: in 2025 moeten ruim 125.000 mensen met een arbeidsbeperking werken bij een reguliere werkgever.
Een groot succes tot dusverre, volgens het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid. Ruim 53.000 mensen zouden al aan het werk zijn en daarmee zou het ministerie goed op schema liggen. Cedris, brancheorganisatie van sociale werkbedrijven, liet die cijfers onderzoeken en kwam tot heel andere cijfers: slechts 12.000 arbeidsbeperkten hebben een reguliere baan gevonden.
Oude banen
Waar komt dit grote verschil vandaan? Onderzoeker Robert Capel verklaarde in Trouw dat veel Wajongers na een tijdelijke uitval weer aan het werk gaan. Dat zijn dus geen nieuwe banen, maar voortzettingen van oude. Daarnaast stromen oud-WSW-ers (sociale werkvoorziening) vaak door naar regulier werk. Onterecht rekent de overheid hen mee.
De FNV noemt in Trouw de conclusie van Cedris ‘ontluisterend’. Volgens vicevoorzitter Kitty Jong waren de signalen voor deze ontwikkeling er eigenlijk al jaren. Arbeidsongeschikten verklaren grote moeite te hebben werk te vinden.
Ondanks dit slechte nieuws gloort er hoop. In de Tweede Kamer is links en rechts overtuigd dat de Banenafspraak mislukt is. De SP en het CDA lanceerden onlangs een alternatief: het ontwikkelbedrijf. In zo’n bedrijf kunnen mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt werken of een opleiding volgen. Ook kunnen ze gedetacheerd worden bij het bedrijfsleven. Mocht dat niet lukken, dan kunnen ze altijd terugvallen op het ontwikkelbedrijf.
De socialisten en christendemocraten willen hun plan meenemen naar de coalitiebesprekingen na de verkiezingen van volgend jaar.
