Schrijver/journalist Daan Heerma van Voss schreef in covid-tijden moderne geschiedenis.
Juni dit jaar verscheen Coronakronieken van Daan Heerma van Voss (1986). Het boek is een combinatie van dagboek, reportage en ooggetuigenverslagen en gaat over het ‘vleermuisvirus’ dat sinds maart Nederland in de greep kreeg. Inmiddels is het vijf maanden later en is het boek ineens weer akelig actueel. “Nee, ik had liever gehad dat dat niet zo was. Coronakronieken was bedoeld als soort historische bron. Ik vind het een beetje beklemmend dat de laatste dag beschreven in mijn boek, 3 mei, net zo goed gisteren geweest had kunnen zijn. In die vijf maanden is niet veel veranderd.”
De schrijver begon niet aan dit project met de bedoeling het ook uit te geven. “Het is een soort verdedigingsmechanisme van de geest om als het beter gaat al die dingen en al dat verdriet te vergeten, maar ik dacht: dat moet we niet hebben, dit moet worden vastgelegd. Pas in april wist ik dat ik er een boek van wilde maken.”
De opbrengst van Coronakronieken gaat naar de boekhandels. “Toen ik hiermee bezig was, had ik niet het gevoel alsof ik mijn eigen verhaal aan het vertellen was, maar dat van veel anderen. Dat ik de persoonlijke verhalen van anderen aan het optekenen was voelde niet oké. Ik zag het vooral als publieke dienst. Toen er berichten kwamen dat het slecht ging met de boekhandel, vond ik dit een mooi idee. De ontwerper, drukker, zetter en uitgever hebben voor een gereduceerd bedrag gewerkt.”
Het boek begint op 12 maart. In dagboekvorm beschrijft de auteur elke dag hoe hij deze crisis ervaart en de nieuwe ontwikkelingen volgt, maar hij laat ook anderen aan het woord. Hij benaderde tientallen mensen om hun verhaal te doen. Zo maakt de lezer kennis met gewone mensen als filosoof Errol, dakloze dichter Mano en groenteman Saïd en hun strub-belingen door het virus. “Ik probeer niet echt een stijl te hebben. Die is in elk boek anders. Mijn ideaal is dat ik mijn stijl aanpas aan wat er nodig is om het verhaal zo goed mogelijk te vertellen.” Daan Heerma van Voss is nog geen 35, maar heeft al een flink oeuvre. Vanaf 2010 verschenen er zes romans van zijn hand. Verder schreef hij met zijn broer Thomas de thriller Ultimatum en met twee anderen de trilogie 25 45 70. “Ik schrijf voor bladen, heb inkomsten uit boekcontracten en vertalingen van mijn romans. Ik kan van mijn werk leven, al gaat dat de laatste maanden iets minder.”
Volgens hem is de crisis niet te vergelijken met de Tweede Wereldoorlog. “Op sommige vlakken is de situatie misschien een oorlog-achtige levenservaring: de cafés die gesloten zijn, dat het zo stil is op straat en iedereen naar de persconferenties kijkt en we allemaal hetzelfde gespreksonderwerp hebben. Dat zijn echo’s van die situatie, maar dan ga je voorbij aan hoe allesvernietigend de Tweede Wereldoorlog is geweest.”
Hoe moeten we ons wapenen tegen de corona-winter? “Het is belangrijk als je wakker bent snel onder de douche te gaan staan en je lichaam het idee te geven dat het een normale dag is. Een beetje sporten, wat sociale activiteiten aangaan en wat werk maken van koken. Als je dat doet, houd je het lang vol. Ik denk dat mensen vooral ’s ochtends iets strenger en gedurende de dag iets aardiger voor zichzelf moeten zijn.”
De schrijver ziet ook mogelijkheden om de komende waarschijnlijk behoorlijk stille weken een positieve draai te geven. “Als de reëele omstandigheden van je leven zwaar zijn, probeer dan juist je verbeelding te gebruiken om troost te vinden. Ga boeken lezen en films kijken. Wees nieuwsgierig en keer je blik even naar binnen.”
Nu zit Daan Heerma van Voss niet stil. Hij werkt aan een non-fictieboek over angst en angststoornissen, waardoor hij ook wel eens wordt geplaagd. En hij ziet uit naar betere tijden. “Volgend voorjaar, als de zon weer schijnt, gaan we naar buiten met zijn allen. Ik mik op 5 mei. Dan geven we extra betekenis aan bevrijdingsdag. Een groot feest!”
UIT: CORONAKRONIEKEN
Dinsdag 7 april (dag 143)
In Sommelsdijk overleeft de 107-jarige Cornelia Ras het virus. Het spande erom. Een nichtje tegen de lokale omroep: ‘We dachten eerlijk gezegd niet dat tante Cor het zou halen.’ We hadden beter moeten weten. Tante Cor heeft ook de Spaanse griep doorstaan. Anderhalf uur rijden naar het oosten, in Beek en Donk, heeft de 29-jarige (!) Guus het niet gered. Stefanie zag hem vroeger weleens, ze kwamen in hetzelfde café, dezelfde platenzaak, als ze aan hem denkt, ziet ze een energieke, sportieve jongen voor zich. Hij had geen andere kwalen. Guus’ twee jaar oudere broer ligt ook op de ic. De vader ligt ook in een ziekenhuis. De moeder heeft het ook, maar kan ‘thuis uitzieken’, lees ik. Over welk thuis hebben we het intussen?
M. krijgt bericht dat een student aan haar universiteit in New York aan het virus is overleden een maand geleden kenden we mensen die mensen kenden die mensen kenden die. Nu kennen we mensen die mensen kennen die. Over een tijdje kennen we mensen die. En als het tegenzit worden we mensen die.
Daan Heerma van Voss – Coronakronieken, Atlas Contact €15,-
