De bijstand groeit volgend jaar mogelijk van 40.000 naar 50.000. Maar daarbij wordt maar ten dele rekening gehouden met 15.000 zzp-ers die vanaf 1 oktober recht hebben op bijstand als de TOZO2-regeling stopt.
Als we de huidige cijfers van de bijstand mogen geloven, is er eigenlijk niet zo veel aan de hand. De wekelijkse instroom is relatief stabiel (tussen de 170 en 190 per week), en de teller staat begin augustus op 40.404. Dat is wel meer dan begin dit jaar (38.700), maar bij lange na niet de gevreesde grote aantallen die eerder werden verwacht. Maar het is stilte voor de storm. Want volgens berekeningen van de afdeling Onderzoek, Informatie en Statistiek (OIS) van de gemeente kan het aantal mensen in de bijstand als gevolg van de corona-crisis volgend jaar zo maar groeien naar 50.000. Daarbij stijgt het aantal mensen in de WW nog veel forser, namelijk van 22.000 nu naar 59.000 in 2021. Vanwaar deze grote verschillen in groei? En kloppen ze wel? MUG duikt in de cijfers.
Bijstand
Begin dit jaar ontvingen 38.700 personen een bijstandsuitkering. Dus nog vóór de corona-crisis. Amsterdam was net gestart met de zogenoemde cohort aanpak, met als doel het aantal mensen in de bijstand te laten dalen naar 30.000 in 2022. Zo’n daling was mede noodzakelijk uit financiële overwegingen. Immers, vergeleken met de landelijke (dalende) trend liep Amsterdam achter en dat verschil moest de stad zelf betalen. Met de cohort aanpak en het bereiken van die 30.000 bijstanders zou Amsterdam het zelfs beter gaan doen dan de landelijke cijfers. Maar toen kwam de corona-crisis. Vanaf maart steeg het aantal aanvragen voor de bijstand weer en inmiddels hebben 40.404 Amsterdammers een bijstandsuitkering.
Dat aantal zou echter veel hoger zijn als de rijksoverheid niet had ingegrepen met een aantal inkomensregelingen, zoals TOZO voor zzp-ers, TOGS voor flexwerkers en NOW voor bedrijven. Maar deze regelingen lopen af op 1 oktober. Wethouder Groot Wassink (GroenLinks) wilde weten wat het beëindigen van deze regelingen zou betekenen voor de bijstand van Amsterdam in het jaar 2021 en liet een ‘factsheet’ opstellen door de afdeling Onderzoek, Informatie en Statistiek (OIS): ‘Ontwikkeling bijstand in tijden van corona’. Aan de hand van de vier scenario’s van het Centraal Planbureau (CPB) laat die factsheet zien hoe de bijstand en de ww zich ontwikkelen. In het zwartste scenario stijgt de bijstand met een kwart naar 50.000 in 2021. De ww schiet nog harder omhoog, van 22.000 naar 59.000, bijna een verdrievoudiging.
TOZO
De ‘bijstandsregeling’ voor zzp-ers, zoals de TOZO ook wel wordt genoemd, heeft ongeveer 40.000 personen van een basisinkomen voorzien in de periode maart tot en met juni. Voor TOZO2 (vanaf 1 juli) zijn dat ongeveer 20.000 zzp-ers. Maar als TOZO2 afloopt op 1 oktober komen er ongeveer 15.000 in aanmerking voor de bijstand, staat in de factsheet. Als ze allemaal een beroep doen op de bijstand dan worden de loketten van de dienst WPI na 1 oktober overspoeld met aanvragen en stijgt het aantal mensen in de bijstand in Amsterdam zomaar naar 55.000 of meer eind dit jaar. Met zo’n aantal loopt Amsterdam zeker uit de pas met de rest van Nederland. En wie gaat dat verschil betalen? Volgens de huidige regels moet Amsterdam dat zelf betalen.
Studenten
Er staat nog iets opvallends in de factsheet van OIS. Van de 469.000 werkende Amsterdammers tussen 15 en 74 jaar hebben er 113.000 een flexibel of tijdelijk contract (cijfers 2019). En nog eens 94.000 zijn zzp-er. Opgeteld heeft dus bijna de helft van de werkende Amsterdammers geen vast contract. Deze werkenden hebben relatief weinig baanzekerheid en zijn dus kwetsbaar bij economische neergang. En wat blijkt: een fors deel van hen is student; opgeteld 61.000 van de ruim 200.000 flexwerkers is student. Voor deze studenten/werkenden zijn nauwelijks voorzieningen als het werk wegvalt: geen of nauwelijks ww en pas bijstand na het afstuderen. U leest het goed: 61.000 personen.
