De Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid (WRR) adviseert het kabinet onder meer om mensen met een uitkering een basisbaan te geven. Beter zorgen voor goed werk, dan mensen ‘afschepen’ met een (basis)inkomen, is de gedachte achter het advies.
“Het is een verkapte vorm van tegenprestatie, dat was mijn eerste gedachte” reageert vicevoorzitter van het FNV Kitty Jong. In het WRR-rapport staan volgens haar veel goede punten, maar het voorstel voor de basisbaan blijft volgens haar “vaag”. “Wij staan daar sceptisch tegenover. Voor ons is van belang dat er geen werken zonder loon is en dat er goede arbeidsvoorwaarden zijn. De vraag is of een basisbaan daar ooit bij zal passen. Wij denken eerder dat je mensen voor wie het echt niet meer lukt, op een gegeven moment ook met rust moet durven laten.
Er is te weinig aandacht voor de kwaliteit van werk, stelde de WRR onlangs in haar rapport Het betere werk. Technologisering, flexibilisering en intensivering van werk hebben volgens de raad grote gevolgen voor de aard van ons werk, daarom pleit de raad voor ‘goed werk voor iedereen.’ De WRR is voorstander van structurele basisbanen voor mensen die niet aan de slag komen in de gewone arbeidsmarkt.
Sociaal
Ruim een miljoen mensen doen nu niet mee. ‘De basisbaan is deels een antwoord op het idee van een basisinkomen. Als werk psychologisch en sociaal zo belangrijk is voor mensen, waarom zouden we degenen die willen en kunnen werken dan “afschepen” met een inkomen in plaats van te zorgen voor goed werk?’ , aldus de adviesraad.
Basisbanen, waar doet dat aan denken? In 1994 werden de Melkertbanen ingevoerd, genoemd naar de toenmalige minister, vijf jaar later maakten die plaats voor id-banen (in- en doorstroombanen). De Melkertbanen moesten mensen laten doorstromen naar regulier werk, maar dat gebeurde vaak niet. Het verschil met de Melkertbaan is dat de door de WRR geadviseerde basisbaan niet per se is gericht op doorstroming naar een ‘gewone’ baan.
“Melkertbanen waren geen succes wat doorstroming betreft, maar ze waren zeer geliefd bij de mensen zelf en vaak ook bij de school of het wijkcentrum waar ze waren. Wij zeggen: de banen zijn er ook niet om door te stromen, wel om het welzijn van mensen te bevorderen”, licht een WRR-woordvoerder toe. Maak banen op maat, adviseert de WRR. “Het moeten banen zijn die anders niet zouden bestaan en die niet wegbezuinigd zijn.” Er moet wel worden gecheckt dat de basisbaan regulier werk niet verdringt, aldus de woordvoerder.
Regeringspartijen VVD en CDA vinden het geen goed idee als er basisbanen komen die niet gericht zijn op het toewerken naar een gewone baan, lieten ze blijken bij Nieuwsuur. PvdA en SP hebben wel positief gereageerd. Maar de basisbanen moeten volgens hen wel behoorlijk worden betaald.
Flutbaantjes
Wel opletten dat VVD en CDA basisbanen niet gebruiken om het minimumloon te verlagen, waarschuwde PvdA-fractievoorzitter Lodewijk Asscher op twitter. “Er moet sowieso niet aan het minimumloon worden getornd”, reageert FNV-vicevoorzitter Jong. “Wanneer komen mensen hiervoor in aanmerking? Zijn andere mogelijkheden voldoende bekeken? Zijn het gecreëerde flutbaantjes waar je niets aan hebt? En als dat niet zo is, als het echte banen zijn: waarom kan er dan niet gewoon loon voor worden betaald? Allemaal vragen waarop de WRR geen concreet antwoord heeft.”
