Gemeenten moeten van alle 420.000 mensen met een bijstandsuitkering een tegenprestatie gaan eisen. Dat heeft staatssecretaris Van Ark van Sociale Zaken (VVD) vorige week de Tweede Kamer laten weten. ‘De vrijblijvendheid moet er af’, aldus Van Ark. Het kabinet wil gemeenten hier wettelijk toe verplichten.
Amsterdam zit niet te wachten op die verplichting. Wethouder Rutger Groot Wassink (GroenLinks): “De verplichte tegenprestatie hebben we helemaal niet nodig. De evaluatie van de Participatiewet laat zien dat dit niet werkt.” Om meer mensen aan de arbeidsmarkt mee te laten doen, is volgens hem herbezinning nodig. Hij bepleit onder andere “grotere verantwoordelijkheden voor gemeenten, minder fixatie op sancties en prikkels en meer ruimte voor vertrouwen.” Verder moet er volgens de wethouder een beleid komen dat mensen stap voor stap helpt te participeren.
Ook andere gemeenten voelen niets voor de verplichte tegenprestatie. ‘Wij hebben geen behoefte aan wantrouwen’, aldus wethouder Peter Heijkoop van Dordrecht, woordvoerder van de Vereniging van Nederlandse gemeenten (VNG) tegenover de NOS.
Aanbod
Hoe de gemeenten de tegenprestatie invullen, mogen ze zelf bepalen. Bijstanders worden verplicht een passende tegenprestatie te leveren aan de gemeente waar ze staan ingeschreven. Het kan variëren van vrijwilligerswerk, een studie of stage, tot het aanvaarden van schuldhulpverlening. ‘De gemeente moeten iedereen een passend aanbod doen’, aldus de staatssecretaris.
Van Ark reageert met deze maatregel op onderzoek van het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP) dat vorige week uitkwam. De in 2015 ingevoerde Participatiewet werkt niet, zo blijkt. De Participatiewet leidt tot nauwelijks meer kansen op banen voor bijstandgerechtigden of Wajongers. Bovendien is niet iedereen in staat om te werken, blijkt juist uit dit SCP-onderzoek. Toch wil Van Ark nu de wet aanpassen zodat iedereen die hieronder valt een ‘passend, niet vrijblijvend aanbod’ krijgt om een tegenprestatie te doen.
Dit is een verkeerde reactie, meent ook directeur Kim Putters van het SCP. ‘Wij hebben niet kunnen constateren dat een verplichting bijdraagt aan het vinden van werk’, zei hij in tv-programma Nieuwsuur. ‘Dwang als zodanig werkt niet voor het vinden van regulier werk. De politiek moet in de spiegel kijken en niet proberen dit grote probleem te lappen met halfslachtige oplossingen.’
