Martin Brandwagt (links) en Danny Knecht
De Amsterdamse Participatieraad komt op voor Amsterdammers in de Participatiewet. De raad stoort zich aan ‘onbetaalde voortrajecten’. Duo-voorzitter Martin Brandwagt: ‘In feite is zo’n traject een heel zware selectieperiode van zo’n 8,5 maand.’ Tekst: Arnoud van Soest,
Beeld: Sodis Vita
De Amsterdamse sociale dienst verdient lof voor zijn vriendelijke bejegening van mensen met een uitkering. Daar is de afgelopen vier jaar, onder wethouder Arjan Vliegenthart hard aan gewerkt en daar heeft ook de Amsterdamse Participatieraad een bijdrage aan geleverd. Sinds 18 april heeft de raad twee nieuwe duo-voorzitters: Danny Knecht en Martin Brandwagt. De laatste is ook voormalig MUG-redacteur, uit de tijd van het gesubsidieerd werk.
Als we vragen wat de Participatieraad, die nu zo’n twee jaar bestaat, heeft bereikt, hoeft oud-journalist Brandwagt niet lang na te denken: “We hebben ons steentje bijgedragen aan het feit dat de brieven van de sociale dienst een stuk vriendelijker zijn geworden, zeker qua toonzetting. Er werd voorheen snel gedreigd met korting op je uitkering als je niet op een afspraak kwam. Nu begint zo’n brief zelfs met: ‘Hoe gaat het met u?’.”
Bovendien heeft hij de laatste jaren gemerkt dat cliënten ook in persoonlijke contacten vriendelijker worden bejegend en dat er beter naar hen wordt geluisterd. “Overigens blijven we er altijd op hameren dat mensen bij een gesprek met de sociale dienst iemand mee mogen nemen; je hebt recht op cliëntondersteuning. Dat wordt nog niet altijd in de brief vermeld.”
Leerstages
Minder lovend is de raad over het voornemen van het vorige stadsbestuur om te stoppen met Werken Zonder Loon, simpelweg omdat die belofte zou zijn nagekomen. De Participatieraad stoort zich vooral aan de zogeheten onbetaalde voortrajecten, waar je weinig leert en eigenlijk alleen maar productiewerk doet.
Brandwagt: “De scanstraat op de Baarsjesweg, waarin mensen gemeentelijke documenten moesten scannen, is daar een goed voorbeeld van. Je begon dan met een leerstage van zes maanden. Maar na een week had je alles wel geleerd en vervolgens was het afbeulen. Je kreeg dan wel een bonus van €500,- voor zes maanden, maar dat schiet niet echt op.”
Hij moet er wel bij zeggen dat de mensen die uiteindelijk bij de gemeente werk hebben gevonden inmiddels wel tevreden zijn. “Maar in feite was dat voortraject een heel zware selectieperiode van in totaal zo’n 8,5 maand, want in sommige gevallen kwam er ook nog een proefplaatsing van 2,5 maand bij.”
‘€5O beter dan niets maar ’t blijft een fooi’
Melkertbanen
Dat moet beter, vindt Danny Knecht: “Wij zien liever dat mensen meteen met betaald werk kunnen beginnen. Dan kun je al doende leren, waar heb je anders teamleiders en voorlieden voor? We zijn dus tegen onbetaalde voortrajecten, zoals bij Werkbrigade. Die brigade vind ik flauwekul. Het zijn gewoon hoveniers die keihard voor de stad werken.”
En als het aan Brandwagt ligt, komen de Melkertbanen weer terug. “Om de paar jaar wordt er weer wat nieuws bedacht, terwijl mensen met die Melkertbanen best gelukkig waren. De kritiek was dat mensen niet voldoende naar betaald werk uitstroomden, maar die banen waren er niet en zijn er nog steeds niet. Er is iets weggehaald dat prima functioneerde.”
De Participatieraad beschikt over een gratis telefoonnummer, dat vorig jaar het meest is gebeld over de hoogte van de Individuele Inkomenstoeslag (iit): €50,- voor alleenstaanden, €100,- voor een echtpaar. Brandwagt is onverbiddelijk. “€50,- is beter dan niks, maar het blijft een fooi, zeker vergeleken bij de oude langdurigheidstoeslag, die €350,- bedroeg. Daar kon je tenminste iets mee als je wasmachine kapot ging.” De iit gaat komend jaar wel iets omhoog. Knecht schudt zijn hoofd: “Het college wil serieus werk maken van de armoedebestrijding, maar zo’n laag bedrag vind ik gewoon een schop tegen de schenen van de mensen, want iedereen met een uitkering heeft kosten die ze niet vergoed krijgen. Neem de reiskosten die mensen deels zelf moeten betalen als ze door de gemeente vooruit worden geduwd om te gaan werken. Ik vind dat alle reiskosten moeten worden vergoed. Dat gebeurt nu niet. En geef ze dan ook een broodje, want ik ken een vrouw die alle aanbiedingen van de supermarkten af liep. Dat kan ze nu niet meer, omdat ze in een werktraject zit. Als je mensen wilt helpen weer aan de slag te gaan, moet je ze ook goed faciliteren, want ze willen wel degelijk werken. Ik werk zelf bij Pantar en daar staan mensen al om half zes bij de hekken, terwijl de directeur dan nog op één oor ligt.”
Zorgmijders
In het jaarverslag over 2017 merkt de Participatieraad op dat veel Amsterdammers ‘met een psychische kwetsbaarheid’ geen hulp zoeken omdat ze het eigen risico niet kunnen betalen. “Zorgmijders zijn een probleem”, constateert Knecht. “Veel mensen in de bijstand hebben klachten, ze hebben bijvoorbeeld last van hun rug. Ik zie bij Pantar dat ze wel naar de huisarts gaan maar niet naar de fysiotherapeut vanwege het eigen risico.”
Brandwagt noemt het eigen risico zelfs een ‘minima afknijpend gedrocht’. “De no-claim is ooit afgeschaft omdat die oneerlijk was. Chronisch zieken en gehandicapten konden er namelijk nooit gebruik van maken. Het eigen risico is net zo oneerlijk, want mensen die ongezond zijn, moeten alsnog boeten voor hun ziekte.”
