Tekst Jos Verdonk | Beeld Sandra Hoogeboom
Een masterclass scenarioschrijven in een ietwat mistroostig hotel in de Achterhoek. Er is de wat sullige docent Jacob en er zijn vijf deelnemers. Exact zoveel als de nablijvers in de film The Breakfast Club, en dat is niet helemaal toevallig. Ze filosoferen voortdurend over films, tasten elkaar af en nemen elkaar voortdurend de maat.
“Jacob is een beetje een sukkel en de lessen die hij geeft zijn best heel slecht Het gaat dan ook al heel snel niet meer om waarvoor ze gekomen zijn.” Basje Boer (1980) schrijft naast literaire fictie essays over populaire cultuur, vrouwelijke personages en identiteit. Nulversie is haar tweede roman en derde fictieboek. “Ik wilde iets schrijven over een groep mensen en die groep moest zo divers mogelijk zijn. Dan kon ik die personages over film laten praten. Ik had eerst zes deelnemers, want het idee van The Breakfast Club kwam er pas later bij en is een soort gimmick. Dat is een van de redenen dat ik er eentje heb uitgehaald.”
Een van de deelnemers is de door de wol geverfde en cynische veertiger Jo(hanna). Ze stort zich genadeloos op de ‘puppy’ Rens van begin twintig. “Ik vind het interessant hoe mensen zich tot elkaar verhouden. Hoe verandert je identiteit als er andere mensen in de buurt zijn? Jo heeft in het begin een hekel aan iedereen en begint dan een soort affaire met Rens, een twintiger. Ze is typisch zo’n egocentrische jarennegentigfeminist die hogerop wil komen. Je kunt je afvragen hoe feministisch je bent als jij daar alleen zelf profijt van hebt. Gelukkig wordt Jo in de loop van het verhaal wat zachter en kwetsbaarder.”
Basje Boer schrijft al zolang ze zich kan herinneren. “Toen ik het net zelf kon. Al op de basisschool schreef ik verhalen en dagboeken. Echte voorbeelden had ik niet: ik was vooral bezig met wat ik zelf te vertellen had.”
Nulversie wordt bevolkt door sterke, eigenzinnige, maar ook geheimzinnige vrouwelijke personages. “Ik vind het leuk in een boek een paar dingen te doen die wat raadselachtig zijn. In romantische griezelverhalen en Victoriaanse romans, zoals in Jane Eyre van Charlotte Brontë, komt vaak een stereotiepe vrouw voor, the woman in the attic. Ik vond dat altijd een beetje een flauw type, maar ook interessant om zo’n personage in mijn boek te verwerken. In mijn boek is dat Virginia, ‘Ginny’ geworden: de vrouw van de hoteleigenaar.”
Het blijft niet bij Ginny. Halverwege Nulversie duikt toneelspeelster Nora op in dat wat shabby hotel. Jo raadt al snel haar geheim en de dames worden dikke vriendinnen. Basje Boer heeft voor Nora geen Nederlandse actrice voor ogen gehad. “In Nederland heb je geen filmsterren. Ik vond het leuk experiment om te bedenken hoe Marilyn Monroe zou zijn geweest als ze Nederlandse was geweest en iets aardser, niet zo tragisch was geëindigd. Dan had ze mijn personage Nora kunnen zijn.”
Inmiddels kan Basje Boer ‘met enige moeite’ van haar schrijven leven. “Drie jaar geleden besloot ik alleen nog maar te gaan schrijven en ben ik gestopt met mijn baan. Soms kan ik ervan rondkomen en soms lukt dat net niet, dus ben ik toch maar weer begonnen met iets ernaast te doen: teksten redigeren. Zo ben ik op een andere manier bezig met taal.”
In Nulversie wordt ouderwets veel gerookt en nog meer gezopen. Het verhaal wordt af en toe onderbroken door scenariofragmenten en stukjes filmessay. Soms is niet duidelijk wat de personages echt maken en wat ze verzinnen. “Ik vertel niet alleen een verhaal, maar gebruik een verhaal ook om te experimenteren met literatuur en ideeën. Maar ik vind het ook leuk lezers een beetje mee te nemen: ik schrijf met vaart, maar het is niet supertoegankelijk wat ik doe.”
Zij werkt nog niet aan een nieuwe roman. “Ik ben bezig met een bundel essays – nieuwe en een paar oude – over film, andere vormen van cultuur en de rol die vrouwen daarin spelen.” Ze lacht. “En ik mag van mijzelf nog niets op papier zetten van een roman, want eerst moet dit af.”
UIT: Nulversie
‘Hoor je bij hen?’ vraagt Sandra.
‘Bij wie?’
‘Bij die cursus?’
Het meisje knikt. Dan stapt ze naar voren en steekt haar hand uit. ‘Ik ben Bibi.’
Sandra pakt de hand, slecht op haar gemak. Ze is het niet gewend om handen van leeftijdgenoten te schudden. Ze slaat op ruggen, knikt kortaf. Ze zoent of vrijt, geeft kussen op de wang. Handjeklap. Een knuffel. Handen schudden doet ze met vaders van vrienden.
‘Ik ben Sandra.’ Sandra heeft nog nooit iemand ontmoet, de hand geschud, die zich zo radicaal kleedt. Zo schaamteloos anders. Naast haar voelt ze zich dorps, loopt ze tien jaar achter. ‘Ik vind je outfit echt te gek.’
Sandra houdt van haar eigen figuur. Ze houdt van de glooiende vormen van haar billen en heupen. Ze houdt van haar zachte vlees, de warmte van haar lijf. Ze houdt van de manier waarop mannenhanden langs de lijnen van haar lichaam gaan. Maar naast Bibi voelt ze zich opzichtig. Log. Een monster.
Bibi zegt: ‘Ik vind jou ontzettend mooi.’
Basje Boer – Nulversie
Nijgh & Van Ditmar €20,-
MUG-lezers kunnen Nulversie winnen door de cryptogram in MUG Magazine op te lossen (zie pdf op deze website). Inzenden uiterlijk 30 september 2019.
