Een paar euro teveel verdienen
Mogen gemeenten zelfstandigen helpen?
Hulp voor zzp’ers in geldnood
AMSTERDAM – Er zijn wel voorzieningen voor zzp’ers die financieel klem komen te zitten, maar de schaamte is groot. In stadsdeel Zuid wordt onderzocht hoe zzp’ers het beste worden bereikt én geholpen, bijvoorbeeld door te stimuleren dat ze elkaar vaker opzoeken en ondersteunen.
door Arnoud van Soest
Ongeveer een tiende van de zzp’ers (zelfstandigen zonder personeel) in Amsterdam kan niet goed rondkomen. In stadsdeel Zuid zouden er zo’n duizend ondernemers ernstige financiële zorgen hebben. Het stadsdeel liet de afgelopen maanden een onderzoek doen om erachter te komen hoe deze zzp’ers het beste geholpen kunnen worden.
Marlou Emmen houdt zich voor stadsdeel Zuid met armoede en schuldhulp bezig. Ze constateert dat er vanuit de gemeente weliswaar een heleboel voorzieningen zijn voor Amsterdammers met financiële problemen maar dat vooral ondernemers daar slecht gebruik van maken. Ze hoopt dat zzp’ers zich gaan organiseren, zodat de gemeente een aanspreekpunt krijgt. Zo kan de gemeente toetsen welke regelingen wel en welke niet werken.
Dat is ook een van de aanbevelingen die de deelnemers aan het onderzoek hebben genoemd, zo vertelt Nies Medema, die het onderzoek begeleidt. Ze constateert dat de sociale dienst diverse regelingen voor ondernemers heeft, maar hen niet goed weet te bereiken. “Wij stellen voor om gebruik te maken van groepen zzp’ers die zich al hebben verenigd. Er zijn verspreid over de stad diverse werkplekken, koffie-bijeenkomsten en trainingen voor zzp’ers. “Met zulke initiatieven kun je samen leren wat het beste werkt en hoe je zzp’ers kunt versterken. En dat samen met kennisinstellingen, ondernemers en overheden.”
Zzp’er Judith, die buurtinitiatieven helpt, denkt dat de sociale dienst meer de boer op moet als ze zzp’ers met financiële zorgen wil bereiken. Als voorbeeld noemt ook zij plekken waar ondernemers een werkruimte delen. “Het lijkt me goed als consulenten van de sociale dienst zzp’ers opzoeken en niet achter hun bureau blijven zitten. Laat ondernemers merken dat ze er niet alleen voor staan wanneer ze financiële problemen hebben en dat ze niet moeten wachten tot het water hen aan de lippen staat.”
Joris Baas, die door de gemeente werd ingehuurd om de armoede onder zzp’ers te onderzoeken, gelooft heilig in onderling contact. Hij merkte dat arme zzp’ers vaak een klein netwerk hebben en geïsoleerd leven. Net als Medema benadrukt hij het belang van netwerken, waar ondernemers elkaar tips kunnen geven en eventueel aan opdrachten kunnen helpen.
Voor het onderzoek in Zuid werden zo’n veertig gesprekken gevoerd met ZZP’ers en mensen die met hen te maken hebben zoals ondernemerscoaches. Dat leverde een waaier aan problemen op zoals financiële zorgen, onvoldoende ondernemersvaardigheden en schaamte om voor hulp bij de gemeente aan te kloppen.
Er volgden discussies en uiteindelijk aanbevelingen. Een van die aanbevelingen is het oprichten van een fietsende brigade, die in Zuid inmiddels al van start is gegaan. De brigade bestaat uit ervaren zzp’ers die andere eenpitters op weg helpt. Nies Medema geeft een voorbeeld: “Cindi uit Brazilië helpt Braziliaanse ondernemers, maar niet iedereen verdient genoeg om haar te kunnen betalen. Ze zei: ‘als ik een goedkope werkruimte kan krijgen, heb ik minder kosten en kan ik meer mensen helpen. Vervolgens hebben we haar met het stadsdeel in contact gebracht. Dat gaat kijken of ze een goedkope werkplek voor haar hebben.”
Medema heeft in de hele stad veel contacten met zzp’ers. Samen met twaalf andere ondernemers werkt ze aan een stedelijk voorstel om zelfstandstige ondernemers te ondersteunen. “De gemeente werkt met instanties die zzp’ers coachen, maar ik denk dat ondernemers liever eerst met andere ondernemers praten als hun bedrijfje niet zo goed gaat. De gang naar de sociale dienst ligt een stuk moeilijker. Dat voelt als falen, met alle schaamte van dien. Zzp’ers die andere zzp’ers helpen lijkt ons een goed idee.”
De werkgroep wil ook in kaart brengen welke initiatieven, zoals een open koffieochtend, goed draaien, zodat andere stadsdelen er van kunnen leren. “Je hoeft niet alles opnieuw te verzinnen, want er gebeurt al zoveel.”
Nies Medema is te bereiken via www.jongesla.org
UPDATE: Amsterdam sluit ondernemers niet uit
De gemeente Amsterdam, zo antwoordt een woordvoerder op vragen van MUG Magazine, verleent schuldhulpverlening aan zelfstandig ondernemers en ex-ondernemers, waaronder zzp’ers. “Het verstrekken van een lening op grond van het Besluit bijstandverlening zelfstandigen kan een onderdeel daarvan zijn, maar ondersteuning van inwoners met schulden houdt meer in dan het verstrekken van een lening. De gemeente Amsterdam bepaalt samen met de zelfstandig ondernemer de noodzaak van de schuldhulpverlening en schakelt zo nodig een gespecialiseerd bureau in.” De gemeente adviseert zzp‘ers en andere zelfstandigen met een laag inkomen of schulden zo vroeg mogelijk contact op te nemen met de gemeente. “Hoe eerder aan de bel getrokken, hoe beter en de sneller oplossing.”
Partnerinkomen
Wordt schuldhulp geweigerd vanwege een te hoog partnerinkomen? “Nee, het inkomen van de partner is voor de gemeente Amsterdam geen reden om het recht op schuldhulpverlening te weigeren”, aldus de woordvoerder. “Een hoog inkomen van de partner kan wel als gevolg hebben dat er geen lening vanuit het Besluit Bijstandverlening Zelfstandigen (BBZ oftewel ‘ondernemersbijstand’, red.) kan worden verstrekt, dat is wettelijk zo geregeld. Er moet dan naar een andere oplossing worden gekeken.”
Ruime interpretatie van de wet
Dus Amsterdam sluit ondernemers niet uit, op grond van de WGS en de toelichting op deze wet? De woordvoerder: “Vanuit de Wet Gemeentelijke Schuldhulpverlening (WGS) is de gemeente verantwoordelijk voor de schuldhulpverlening aan de inwoners van zijn gemeente. Dat betekent voor de gemeente Amsterdam dat iedere inwoner van de gemeente een beroep kan doen op schuldhulpverlening als dat noodzakelijk is, ook zelfstandig ondernemers. In het gemeentelijk beleid is daarom ook expliciet neergelegd dat zelfstandig ondernemers een beroep kunnen doen op schuldhulpverlening. Voorwaarde is wel dat de schulden zich voordoen in de persoonlijke sfeer.”
