Op Twitter krijg ik steeds vaker vragen in mijn inbox van mensen die familie of vrienden met een uitkering willen helpen zonder dat die persoon problemen krijgt met een uitkeringsinstantie. Met de huidige inflatie en de groeiende armoede is het niet alleen begrijpelijk dat mensen hun dierbaren willen helpen, maar bijna noodzakelijk geworden. Sommige gemeenten hebben al een vrijstelling voor donaties, zoals Amsterdam die jaarlijks 1.200 euro vrijstelt, andere gemeenten zijn bezig deze in te voeren. Het probleem is echter dat we hiermee geen armoede bestrijden, maar een pleister op de wond plakken.
Wanneer uitkeringsgerechtigden of werkende mensen met een minimuminkomen in grote getale structureel giften nodig hebben om te kunnen overleven, zou dat voor de politiek een signaal moeten zijn dat de hoogte van het minimumloon niet toereikend meer is.
We kunnen allerlei vrijstellingen in het systeem bouwen zodat mensen via giften alsnog hun boodschappen kunnen betalen, maar de hele geest van een bijstandsuitkering als sociale voorziening, of het minimumloon waaraan deze is gekoppeld, is juist dat mensen met dat bedrag kunnen rondkomen zonder afhankelijk te worden van anderen. Het zijn allang geen individuele casussen meer. Dit is een groeiend, landelijk probleem waarvan de verantwoordelijkheid nu op gemeenten wordt overgeheveld. Bovendien werkt deze ‘oplossing‛ rechtsongelijkheid in de hand, want hoe zit het met mensen die geen sociaal netwerk hebben dat hen geld kan geven? Als twee mensen allebei gebruikmaken van een sociale zekerheidsregeling en aan exact dezelfde wettelijke rechten en plichten worden gehouden, hoe is het dan maatschappelijk gezien te verantwoorden dat persoon A netto meer te besteden heeft omdat zijn broers hem boodschappengeld geven, terwijl persoon B bijna geen eten kan kopen omdat hij geen familie heeft die hem kan helpen?
De bijstandsuitkering is gekoppeld aan het minimumloon. Wanneer je in beschouwing neemt dat zowel uitkeringsgerechtigden als werkenden steeds vaker structureel afhankelijk zijn van de Voedselbank of ondersteuning van hun omgeving dan betekent het dat ook werkenden die het minimumloon verdienen structureel geld tekortkomen.
Een steeds grotere laag van de bevolking kan niet meer rondkomen met dit inkomen. De enige structurele oplossing die recht doet aan iedereen, ook de mensen zonder sociaal netwerk, is dat het minimumloon gewoon omhoog gaat. Dan maak je mensen niet afhankelijk van de goodwill van hun omgeving en hoeven gemeenten er ook geen kunstmatige voorzieningen of vrijstellingen omheen te bouwen. Verhoog het minimumloon.
Emine Uğur werkt in de sociale dienstverlening en schrijft columns voor o.a. Trouw.
