Oud-ombudsman van Amsterdam Arre Zuurmond is voorzitter van het landelijk Ouderpanel Kinderopvangtoeslag. Hij vormt in de toeslagenaffaire een brug tussen ouders en de overheid.
Er hebben zich nu 50.000 mensen aangemeld als gedupeerde. Denkt u dat er nog meer mensen zich zullen aanmelden?
“Er melden zich nog steeds mensen. Wel lijkt het aantal dat echt kinderopvangtoeslag-gedupeerd is af te nemen. Sommige mensen zijn gedupeerd door andere overheidsregelingen (huurtoeslag, zorgtoeslag, etc.). We spannen ons als ouderpanel in om mensen te vinden die zich nog niet gemeld hebben. Sommigen zijn zo bang en hebben zo weinig vertrouwen in de overheid dat ze zich niet durven melden. Zij hebben vaak de meeste hulp nodig.
De staatssecretaris presenteerde in december een nieuwe aanpak, met meer aandacht voor emotioneel herstel en de wensen van gedupeerden. Was dit op advies van het ouderpanel?
“We merkten dat veel mensen die compensatie hebben gekregen, alleen maar bozer werden. Dat was omdat ook het proces van compensatie erg gericht was op officiële criteria, op de juridische kant. Dit noemen we de bovenstroom. De onderstroom, van emoties zoals boosheid, verdriet en het gevoel in de steek te zijn gelaten, is te weinig aan de orde gekomen. Volledig herstel is meer dan een bedrag overmaken. We zien, zeker sinds de nieuwe aanpak, wel een vooruitgang. Maar we blijven uiteraard kritisch!
Wat mist u nog in het programma?
“We maken ons zorgen om de ‘achterkant’ van het proces: we krijgen signalen dat het bij de Commissie Werkelijke Schade (CWS) van het ministerie van Financiën niet gaat zoals ouders verwachten. Ook over de bezwarenafhandeling zijn vragen. En tot slot duurt het soms gruwelijk lang voordat regelingen starten, zoals de kindregeling en de ex-partner regeling. En daarover wordt dan ook niet gecommuniceerd.
Wordt er voldoende geluisterd naar jullie door de staatssecretaris en de Belastingdienst?
“Er wordt goed geluisterd. We hebben bijvoorbeeld de wens voor een kindregeling neergelegd. Ook de noodvoorziening is op ons verzoek ontstaan. We bekritiseren de vele brieven, waarbij onze punten vaak overgenomen worden.
In hoeverre is het Ouderpanel Kinderopvangtoeslag van betekenis bij het herstellen van vertrouwen in de overheid?
“Dit is erg moeilijk. Het herstel van vertrouwen is een veel breder onderwerp: mensen moeten zien dat de overheid zich anders gaat gedragen.
Wat moet er gebeuren willen mensen weer vertrouwen krijgen in de overheid, is het mogelijk?
“Het is zeker mogelijk, niet bij iedereen, want de pijn zit diep. Wat echt helpt, is langdurig contact en samen optrekken, bijvoorbeeld door het inzetten van ervaringsdeskundigen en het opzetten van gemeentelijke aanspreekpunten.
Is het niet juist de overheid die meer vertrouwen in de burger moet krijgen, wat moet er bij de overheid veranderen?
“Zeker, de overheid is te veel uitgegaan van wantrouwen. Het zou goed zijn als de overheid minder bureaucratisch en verkokerd wordt. Ik pleit al jaren voor een overheid die makkelijke zaken volautomatisch regelt. Voorbeelden zijn hiervan al: zo is de dienstverlening van DUO bijzonder.
