De podcast (zie kader) is weer helemaal in en hét nieuwe radio luisteren voor praatprogramma’s en documentaires. Podcasts brengen niet alleen opinie en achtergronden bij het nieuws, maar er zijn ook commerciële podcasts, persoonlijke verhalen, hoorspelen of gewoon een ander geluid door burgers. Steeds vaker grijpen mensen die het gevoel hebben door de reguliere media te worden genegeerd of gestereotypeerd zelf naar de microfoon. Via hun podcast kunnen ze toch een breed publiek bereiken.
Wat is een podcast?
Een podcast is een soort on demand radioprogramma. Het is als audiobestand te vinden op internet en je kunt het op je computer of smartphone beluisteren. Dat kan door het te streamen (net zoals je doet met filmpjes op YouTube of uitzendingen op NPO.nl) of door het eerst te downloaden en dan af te spelen. Dankzij de introductie van mp3-spelers zoals de iPod was deze vorm van uitzenden snel populair onder radioamateurs. De term podcast is dan ook een samentrekking van iPod en broadcast (Engels voor ‘uitzenden’). De meeste podcasts zijn gratis te beluisteren. Voor de meeste makers is podcasten puur liefdewerk oud papier, maar sommigen weten er wat inkomsten uit te halen via donaties, sponsoring, subsidie of reclame.
De slogan van Dipsaus is ‘dé podcast door – en voor vrouwen van kleur en iedereen die geïnteresseerd is in een ander geluid’. ‘Van kleur’ slaat op mensen met niet-Europeese wortels. Volgens Ebissé Wakjira-Rouw, Anousha Nzume en Mariam el Maslouhi, oprichters en makers van Dipsaus, laat de reguliere media steken vallen wanneer het gaat om de beeldvorming van mensen met een kleur, met name bij vrouwen.
Wakjira-Rouw: “Onze podcast is ontstaan vanuit een gedeelde frustratie. Namelijk dat we er van alles aan deden om diversiteit in de media aan te kaarten, maar dat het gewoon niet lukte. Dus we besloten het zelf te doen en ons eigen programma te maken.” Ze nemen Dipsaus op in hun vrije tijd op zondag in de studio van Vondel CS in Amsterdam. Nzume woont in New York, maar ze is toch aanwezig bij het gesprek via een Skypeverbinding zodat ze bij bijna elke uitzending als virtuele cohost aanwezig is.
Dipsaus bestaat drie jaar en heeft circa 12.000 luisteraars per maand. El Maslouhi: “We zijn niet verbonden aan een omroep, blad of nieuwssite, zoals de meeste Nederlandstalige podcasts. Als onafhankelijke makers voelen we ons veilig om diepgaande gesprekken over racisme, seksisme, armoede en identiteit te voeren. Het gaat bijvoorbeeld niet alleen over wat je voelt bij racisme, maar ook waar het aan ligt dat het nog voorkomt en wat we kunnen veranderen.” Nzume herinnert zich een citaat van de activistische dichter Kyle ‘Guante’ Tran Myhre: ‘witte superioriteit is niet de haai, maar het water’. “Die uitspraak zegt alles, vandaar dat wij als vrouwen van kleur hebben besloten om geheel onafhankelijk ons ding te doen.”
Dipsaus schuwt niet om zogenaamd wit privilege en institutioneel racisme bloot te leggen, dat zijn vooralsnog voor veel mensen gevoelige onderwerpen. Nzume: “Dat is logisch want ons kapitalistische systeem heeft zijn wortels in het uitbuiten van mensen en wordt door de huidige machthebbers, hoofdzakelijk witte mensen, als erg profijtelijk gezien.”
Armoede
In Dipsaus komen de onderwerpen armoede en sociaal economische ongelijkheid daarom vaak terug. “Vrouwen van kleur bevinden zich vaker in een situatie waarin ze door discriminatie op de arbeidsmarkt tot de werkende armen behoren. Als ze dan ook nog alleenstaande moeder zijn, wordt hun positie nog lastiger”, zegt Nzume.
De dames verwijzen naar uitzending#13 van Dipsaus, die ging over armoede en schulden. “De industrie van de schuldsanering is erg groot, de overheid blijkt de grootste en meest meedogenloze schuldeiser te zijn”, vervolgt Wakjira-Rouw.
Een recentere uitzending ging over het discrimineren en uitsluiten van mensen met een verstandelijke of lichamelijke handicap. Hierbij had Dipsaus Xandra Koster te gast, die in een rolstoel zit en zich inzet voor mensen met een lichamelijke beperking. El Maslouhi: “Door die uitzending hebben we er een nieuwe groep luisteraars bij gekregen.” Wakjira-Rouw voegt toe: “Verder hebben drie meiden in Eindhoven met onze hulp hun podcast Fufu & Dadels opgezet.” El Maslouhi: “We vinden het erg belangrijk dat meer vrouwen hun stem laten horen.”
Podcast Mayra Louise
De podcast van journalist, auteur en self-love blogger Mayra Louise de Wilde wordt ook opgenomen bij Vondel CS. Zij laat een ander geluid horen door het westerse schoonheidsideaal te bekritiseren en vrouwen te overtuigen dat ze er mogen zijn ongeacht hun kledingmaat.
Ze heeft als onafhankelijke maker haar podcast Mayra Louise neergezet als aanvulling op haar boek Op Je Lijf Geschreven. “Net als mijn boek gaat mijn podcast over self-love, self-care en hoe je een positievere of neutrale kijk op je lijf krijgt. Je zou denken dat ik de focus erg op het lichaam leg, maar dat is juist niet zo. Mijn boek en de podcast gaan juist over het mentale aspect. De manier waarop je naar jezelf kijkt, bepaalt hoe goed je in je vel zit.”
Dik zijn
In de podcast delen gasten hun ervaringen. “Mijn podcast is voor alle maten, maar ik wil bewustwording meegeven. Dik zijn ziet de maatschappij als iets minderwaardigs. Als dik persoon hoor je bezig te zijn met afvallen. Jezelf accepteren met een grotere maat? Daar vindt iedereen iets van. Je moet een olifantenhuid hebben om met rotopmerkingen, vooroordelen en nare blikken om te gaan.”
De Wilde geeft als voorbeeld de reacties op de plus sizepaspop die sportmerk Nike in de flaghip store in Londen heeft neergezet. De bijbehorende plus sizecollectie is er al twee jaar, maar de paspop stuitte op weerstand. “Die pop zou obesitas promoten. In RTL Boulevard werd gezegd dat het onwaarschijnlijk is dat een vrouw met het formaat van de paspop fit zou zijn.”
Praktische tips
De Wilde benadrukt dat ze zich niet specifiek op dikke(re) mensen richt, want iedereen kan onzeker zijn over het lichaam. “Dunne mensen hebben misschien minder last van vooroordelen maar kunnen wel onzeker zijn. Het opgelegde schoonheidsideaal maakt mensen ongelukkig.”
Haar eerste aflevering ging grotendeels over onze dieetcultuur. “Hoe normaal is het om altijd maar aan de lijn te zijn? Veel luisteraars hebben veel aan de praktische tips die Daniëlle Heemskerk van Bureau Body Positive gaf. Ook de aflevering met model Lotte van Eijk doet veel met luisteraars. Zij vertelde over haar oma die kanker kreeg en op haar sterfbed zei: ‘Nu ben ik toch nog slank’. Dat schudde haar wakker. Ze stopte met lijnen en is inmiddels tevreden met haar lijf.”
De Wildes motto ‘happy is not a dress size’, draagt ze ook uit op Instagram, ze heeft 43.500 volgers en met haar podcast heeft ze 35.000 streams met zeven afleveringen. “Vaak wordt gezegd: ‘elk pondje gaat door het mondje’. Maar dik of dun hangt niet alleen af van wat je in je mond stopt. Je gewicht kan genetisch bepaald zijn en je sociaal-economische situatie kan een rol spelen.”
LUISTERTIPS
Meer tips voor podcasts met een ander geluid:
• In Bonte Was trachten journalisten One’sy Muller en Zoë Papaikonomou de ‘blinde vlekken’ uit de media weg te wassen. Foute beeldvorming van mensen, zoals verkeerde woordkeuze of stereotypering worden aan de kaak gesteld.
• DJ/producer Elias Mazian en schrijver/onderzoeker Emma van Meyeren praten in De Schemerzone over alles dat met het nachtleven te maken heeft. Gendergelijkheid, LHBTQI+ onderwerpen, politiek, popcultuur en allerlei muziekstromingen komen voorbij.
• Cabaretiers maken depressies en ander ‘mentaal gedoe’ bespreekbaar in In de Putcast met host Jeroen Coelen.
• Baaaz is de podcast van Fouzia Outmany, Jamila Faloun en Nora Ledrhem die nogal verbaasd zijn dat bepaalde maatschappelijke issues die onderbelicht blijven, daarom heet deze podcast ‘Baaaz’, een verbazingskreet in het Marokkaans. Tevens zijn ze ‘baas’ van hun eigen programma en verhalen.
• In Owru (Surinaams voor ‘oud’) laten visual artist Brian Elstak en actrice Dionne Verwey horen wat er speelt in de alternatieve kunstscene met elke keer een andere kunstenaar die zijn of haar verhaal vertelt.
• Meer weten over het landschap rond Amsterdam? In Myrthe’s Poldersafari spreekt een vrouw uit de stad met mensen die verbonden zijn met het Noord-Hollandse platteland.
• The Nesim podcast is van rapper, vlogger en tv-presentator Nesim ‘Najih’ el Ahmadi, waarin hij wekelijks verhalen en interviews brengt over thema’s die jongeren bezighouden.
• Radiomaker Chris Bajema besloot De Man Met De Microfoon te maken. In Amsterdam-Oost zoekt hij naar bijzondere verhalen van mensen die je normaal nooit hoort.
• Politicoloog Armen Hakhverdian brengt in de Stuk Rood Vlees podcast een andere kijk op politiek.
• Een podcast voor alle singles, ongeacht geaardheid, is Datevermaak met Lisa Mosmans, Timo Harmelink en Lieke Malcorps. Deze drie single vrienden in Amsterdam maken datedilemma’s bespreekbaar.
Podcasts zijn te beluisteren via streamingdiensten zoals Spotify, of Soundcloud. Of via eigen sites, of podcastluisteren.nl en dage
