Rozalie Hirs – oneindige zin

020 schrijft niet alleen, maar dicht ook! Een van die dichtende Amsterdammers is Rozalie Hirs (1965). Al in 1998 verscheen haar eerste poëziebundel Locus, maar dichter is ze zolang ze zich kan heugen. “Toen ik jong was hield ik in een agenda in een eigen soort van steno ervaringen bij: het waren korte schetsen van gebeurtenissen, gevoelens en gesprekken. Dat deed ik in een paar zinnetjes of fragmenten. Ik besef nu achteraf pas dat dit eigenlijk gedichtjes waren. Alles leidt uiteindelijk tot kunst bij mij. Ik ben altijd bezig dingen te maken en vind het leuk om te onderzoeken. Ik kan eigenlijk altijd schrijven en schrijf ook altijd. Als ik in een vliegtuig zit, heb ik een opschrijfboekje bij me, maar het kan ook op de achterkant van een menukaart. Ik heb altijd een dagboek geschreven en heb nog steeds een papieren agenda.”

Deze maand verschijnt haar zevende dichtbundel, oneindige zin. Het is niet eenvoudig om de gedichten van Hirs te typeren of te duiden. Haar poëzie bestaat uit lange, meanderende zinnen en ze gebruikt geen hoofdletters of interpunctie. Maar wie moeite en energie steekt om de gedichten van Hirs te begrijpen, krijgt er iets voor terug. “Als je probeert mijn zinnen te doorgronden en ze hardop leest, of misschien voorleest aan een beminde, je moeder of aan een vriend, dan geeft mijn werk je iets. Dat kunnen nieuwe ideeën of nieuwe gedachtes, gevoelens of herinneringen zijn, of misschien wel een nieuwe kijk op de wereld. Misschien dat sommige mensen als ze mijn bundel hebben gelezen daarna zelf ook een gedicht gaan schrijven. Mensen worden creatief als ze mij lezen.”

Oneindige zin bestaat uit acht afdelingen of reeksen gedichten met elk een eigen karakter. “De hele bundel verhoudt zich tot de wereld en de ander en ik treed ook in relatie tot mezelf. Als ik schrijf ‘trek je naaktheid aan’, bedoel ik daarmee: wees kwetsbaar. In die kwetsbaarheid kan ik de ander en de wereld ontmoeten en die wereld leren kennen. De afdeling ‘context’ is de meest politieke. Die gedichten zijn flarfs, gedichten die zijn opgebouwd uit zoekresultaten van een zoekmachines als Google. De gedichten uit ‘ruimterecepturen’ heb ik geschreven voor het architectuurtijdschrift Forum. De opdracht was om voor elke ruimte in een huis een gedicht te schrijven. Voor het gedicht over de keuken heb ik gebruik gemaakt van een mierzoet recept uit een zeventiende-eeuws kookboek. Ik weet niet of mensen van nu het lekker zouden vinden als je het zou maken.”

Behalve dichter is Rozalie muzikant en vooral componist. “Ik ben en voel me muzikant, maar ik ben geen podiumbeest dat concerten geeft en aria’s zingt. Ik houd van het verborgene en daarin ontstaat creativiteit als vanzelf.” Toch ging ze in eerste instantie niet naar het conservatorium of kunstacademie. “Het was de jaren tachtig, de tijd van no future. Ik ben scheikunde gaan studeren omdat ik van mijn ouders iets moest leren waarmee ik mijn geld kon verdienen. Ik ben pas na deze studie naar het conservatorium gegaan: eerst in Den Haag en daarna met een beurs in New York. Ik had toen al geen studiefinanciering meer. Ik gaf bijlessen in wis-, natuur- en scheikunde om mijn studie te bekostigen.”

Ze weet hoe het is om met weinig geld rond te komen. “Sinds 2003 kan ik van mijn werk leven, maar jarenlang ben ik erg arm geweest en heb ik onder het minimum geleefd. Maar ik heb altijd mijn hart gevolgd, altijd gedaan waar ik van houd en dat doe ik nog steeds. Ik doe mijn werk met liefde en aandacht. Dat ik jarenlang met weinig moest rondkomen is ook de reden geweest dat ik niet voor kinderen heb gekozen, al kwam dat ook omdat ik een laatbloeier ben.”

Schrijven en dichten is schrappen, maar ook schuiven. “Ik zal je een geheim vertellen: hand in hand stond eerst voorin. Die reeks sluit nu de bundel af. hand in hand is een ultiem liefdesgedicht dat je kan zien als het hoogtepunt van de bundel. En met een hoogtepunt kun je beter eindigen dan beginnen.”

UIT: oneindige zin

hand in hand

Kus me met je kussen de kussen van je mond je adem uitgegoten

naam van de geliefde die zich verspreidt als vanzelf zo geliefd ben jij

trek me snel mee laat ons weggaan heel ver weg hand in hand

zingt het hoogste lied zijn liedjes verbrijzelen stenen dan weer tovert

paradijselijk in den beginne de aarde haar hemelse wolken met de snelheid

van vogels lichtheid van kinderen bloeiend in het vuur van de de zon

in de dondergang onbeschrijflijk onuitspreekbaar niet uit te drukken

als sproeten het hele gezicht bedekken het leven dan weer dood is

en dood dan weer leven lieflijk blauw en asgrauw tegelijk

advertentie Regenboog Groep

zo heb ik je gevonden mooiste ja zo je bent mooi in de middag

in ons bed dat groen van kruid tussen cederbomen ligt de hoeken

van ons huis onder een dak van sparren starren in de nacht

Rozalie Hirs – oneindige zin, Querido – €16,99